Toshkent moliya instituti sh

2-§. Tijorat banklari likvidligini baholash

Tijorat banklarining likvidligini belgilovchi ko’pgina omillarni biz yuqoridagi paragraflarda ko’rib chiqqan edik. Undan tashqari, tijorat banklarining likvidlilik ko’rsatkichlari ma’lum me’yorlar asosida aniqlanadi. Barcha tijorat banklari joriy likvidlik me’yorlarini bajarishlari lozim, ular joriy aktivlarning (to’lov muddati 30 kungacha bo’lgan barcha likvidlik aktivlari, bank qo’yilmalarining bir marta bo’lsa ham muddati uzaytirilgan va yoki avval berilgan ssudalarni to’lash uchun, shuningdek, qaytarish muddati o’tib ketgan kreditlar istisno qilinadi) talab qilib olinguncha majburiyatlar summasi nisbatiga va ijro etish muddati 30 kungacha bo’lgan holda aniqlanadi. Ushbu ko’rsatkich 30 foizdan kam bo’lmasligi kerak, ya’ni bankning joriy likvidligi:

ЖА
M₄q _ОВ
^ЖА - qaytarish muddati 30 kungacha bo’lgan joriy aktivlar va kreditlar
^ОВ - qaytarish muddati 30 kungacha bo’lgan talab qilib olingunga qadar bo’lgan majburiyatlar.
Lahzali likvidlilik koeffitsienti. Bu koeffitsient bankning yuqori likvid mablag’larining (bular- bankning g’aznasidagi naqd pul mablag’lari va vakillik hisobvaraqasidagi mablag’lar) joriy majburiyatlarga nisbati sifatida aniqlanadi va u bankning joriy to’lovlarni tezkorlik bilan amalga oshira olish qobiliyatini ko’rsatadi. Bankning joriy majburiyatlariga talab qilib olingunga qadar bo’lgan depozitlar bo’yicha majburiyatlar, yaqin orada to’lanishi lozim bo’lgan boshqa banklardan olingan kreditlar bo’yicha majburiyatlar va boshqalar kiradi. Shunday qilib,

Bu erda:

М_зқЛА/ЖМ

LA- bankning pul shaklidagi aktivlari,
JM-bankning talab qilib olingunga qadar bo’lgan varaqalar bo’yicha majburiyatlari.
Bu me’yor bank aktivlarining likvid qismi bankning eng nobarqaror resurslarini qanchalik darajada sug’urtalay olish imkonini ko’rsatadi. Shuning uchun maqsadli likvidlilikni banklar har kuni tekshirib borishlari va uning minimal miqdori 0,25 dan kam bo’lmasligini ta’minlashlari lozim.