Toshkent moliya instituti r. H. Ayupov, G. R. Boltaboeva raqamli iqtisodiyot asoslari

O’zbekistondagiI

nternet 

auditoriya  

2010-2016 yillar

 

Internet 

foydalanuvchil

ari soni 

 

 

Internetning 

miqyosi 

 

 

Aholiningum

umiysoni

 

Internetdanfoyda

lanmaydiganlars

oni

 

Foydalanuvchil

arsoniningyilig

ao’zgarishi, %

 

Bir yilda 

foydalanuvchilar 

sonining o’zgarishi 

 

Respublikaahil

isiningo’sishi, 

% 

 

 

2016 

15,453,227

 

51 % 

30,300,446 

14,847,219 

6.1 % 

893,596 

1.36 % 

2015 

14,559,632

 

48.7 % 

29,893,488 

15,333,856 

13.4 % 

1,725,485 

1.44 % 

2014 

12,834,147

 

43.6 % 

29,469,913 

16,635,766 

15.7 % 

1,743,403 

1.5 % 

2013 

11,090,744

 

38.2 % 

29,033,361 

17,942,617 

6.2 % 

648,409 

1.54 % 

2012 

10,442,335

 

36.5 % 

28,592,451 

18,150,116 

22.8 % 

1,938,500 

1.54 % 

2011 

8,503,835

 

30.2 % 

28,158,395 

19,654,560 

53.3 % 

2,955,882 

1.51 % 

2010 

5,547,953

 

20 % 

27,739,764 

22,191,811 

19 % 

884,559 

1.47 % 

 

 

 

 

 

 

 

 

13.6. O’zbekiston aqlli qishloq xo’jaligi kontseptsiyasi 

Hozirgi  raqamli  inqilob  va  ko’pchilik  sohalarning  raqamli  transformatsiyasi 

davrida  insoniyat  faoliyatining  bacha  sohalarida  global  miqyosda  raqamli 

texnologiyalarning gurkirab rivojlanishi kuzatilmoqda.  Bu borada albatta O’zbekiston 

Respublikasining qishloq ho’jaligi ham chetda qolayotgani yo’q albatta. Misol sifatida 

bu sohada qaqul qilingan Prezident Farmonlari va Vazirlar Mahkamasi qaqorlarini [1-3] 

va  bu  bilan  bog’liq  bo’lgan  bir  qancha  chora-tadbirlarni  ko’rsatishimiz  mumkin. 

Raqamli  iqtisodiyot  va  bu  bilan  bo’gliq  bo’lgan  muammo  va  masalalar  bir  qancha 

kitoblarda [4,6] va maqolalarda ham [5,7-8] batafsil yoritilgan.  Umuman aytganda, aqlli 

---

Toshkent Moliya instituti 

R.H. Ayupov va G.R. Boltaboeva 

 

qishloq  ho’jaligini  amalga  oshirish  mumkinmikan?    Bu  savolga  o’ziga  hos  javob 

tariqasida    hayotdan  olingan  real  misollarni  keltirishimiz  mumkin:  Oklend  shaxridagi 

DJI Ferntech

 kompaniyasi muhandislari 

DJI Mavic 2 Enterprise

 deb nomlangan 

standart dronga itga o’xshab xuradigan ovoz chiqargich o’rnatishdi va unda tovush 

chiqarish funktsiyasini tadbiq  etdilar. Mahalliy  fermerlar  raqamli  texnologiyaning 

bu yangiligini darhol qabul qildilar va uni ishga tushirdilar va bu butun internetda 

katta  shov-shuvga  sabab  bo’ldi.  Quyidagi  tasvirni  faraz  qilib  ko’ring:  sigirlar 

podasi tinchgina o’tlab turgan edi, birdan yoqoridan uchib kelgan drondan itlarning 

xurishi  eshililib  qolindi.  Buni  eshitgan  sigirlar  darhol  o’zlarini  chetga  ola 

boshladilar  va  yo’nalishlarni  fermer  ixtiyoriga  ko’ra  o’zgartiradilar.    Fermer  esa 

uyida kofe ichib o’tirgan xolda uchuvchisiz qurilma, ya’ni, dron yordamida podani 

boshqaradi va sigirlarni kerakli joyga yoki o’tloqqa yo’naltiradi.  

Ko’pchilik rivojlangan mamalakatlar qishloq xo’jaligida aniq geopozitsiyalashish, 

qishloq  xo’jalik  texnikasi  parkining  kompleks  boshqariluvi  va  raqamli 

texnologiyalardan  foydalangan  xolda  yer  resurslaridan  kompleks  foydalanish 

tarmoq standartlariga aylana boshlayapti.  Ammo qishloq xo’jaligini tarmoqlararo 

o’rganish  agrosanoatda  raqamli  inqilobga  xali  ancha  muddat  borligini 

ko’rsatmoqda.  Ushbu  maqolada  raqamli  agrotexnika  rivojlanishiga  turtki  berish 

ma’nosida  O’zbekiston  Respublikasi  agrotexnologiyasini  rivojlantirish  rejalariga 

tayangan  xolda,  raqamli  qishloq  xo’jalik  jarayonlarining  asosiy  ko’rsatgichlari  va 

rivojlanish yo’nalishlari baholi-qudrat yoritilgan. Bu yerda raqamli qishloq xo’jalik 

texnologiyalari AgTech yordamida o’simliklarning rivojlanishini nazorat qilish va 

boshqarish  bo’yicha  takliflar  hamda  ekologik  jihatdan  havfsiz  robotlashtirilgan 

raqamli  texnologiyalardan  foydalanishning  ahamiyati  va  uning  ta’siri  ko’rib 

chiqilgan.  Bunday  texnologiyalar  iqtisodiy  jihatdan  to’la  boshqarila  olinadigan, 

ekologiyaga  zarar  yetkazmaydigan  va  ob-havo  sharoitlairga  bog’liq  bo’lmagan 

xolda qishloq xo’jalik mahsulotlarini yetishtirish imkonini beradi. Undan tashqari, 

maqolada  uchuvchisiz  boshqariladigan  apparatlar  (dronlar)  dan  va  raqamli 

texnologiyalarning  dasturiy-texnik  vositalaridan  foydalangan  xolda  texnik 

vositalarni aniq navigatsiya qilish hamda qishloq xo’jalik jarayonlarini maqsadga 

---

Toshkent Moliya instituti 

R.H. Ayupov va G.R. Boltaboeva 

 

muvofiq  ravishda  boshqarish  masalalari  ham  muhokama  qilinadi.  Shu  jumladan,