Toshkent moliya instituti "pensiya ishi" kafedrasi "davlat xaridi"

3. Xaridni amalga oshirishda baholar monitoringi 
Tender  savdolarini  boshqarishda  baholar  monitoringini  amalga  oshirish 
tartibi, quyidagi sohalar misolida ko’rib chiqiladi: 

 
byudjet mablag’lari oluvchilar tomonidan oziq-ovqat mahsulotlarini  sotib 
olish jaraenida; 

 
buyurtmachilar tomonidan kapital qurilish (rekonstruktsiya va ta’mirlash) 
bo’yicha xarajatlarni amalsha oshirish jarayonida. 
Bunda  g’aznachilikning  hududiy  bo’linmalari  tomonidan,  byudjetdan 
mablag’  oluvchilar  tomonidan  xarid  qilinadigan  oziq-ovqat  mahsulotlari 
baholarining  monitoringini  amalga  oshirish,  O’zbekiston  Respublikasining 
demonopolizatsiya,  raqobat  va  tadbirkorlikni  qo’llab-quvvatlash  Davlat  qo’mitasi 
(keyingi  o’rinlarda  -  Antimonopoliya  qo’mitasi)tomonidan  taqdim  etiladigan,  
respublika hududlari bo’yicha oziq-ovqat mahsulotlarining o’rtacha oylik baholari 
to’g’risidagi  ma’lumotlari  asosida  amalga  oshiriladi.  Byudjetdan  mablag’ 
oluvchilar  tomonidan  oziq-ovqat  mahsulotlarini  xarid  qilish  bo’yicha  tuzilgan 
shartnomalarni  ro’yxatdan  o’tkazish  jarayonida  Antimonopoliya  qo’mitasi 
tomonidan  taqdim  qilingan  ma’lumotda  ko’rsatilgan  baholardan  ortiq  bo’lgan 
baholarda tuzilgan shartnomalar g’aznachilikning hududiy bo’linmalari tomonidan 

---

ro’yxatga  olinmaydi.  Antimonopoliya  qo’mitasi  tomonidan  ma’lum  hudud 
bo’yicha(tuman,  shahar),  ma’lum  vaqt  oralig’ida  taqdim  etilgan  oziq-ovqat 
maxsulotlari bo’yicha baholar(xxxx)  jadvalini misol tariqasida ko’rsatish mumkin: 
 
Mahsulot nomi
34
 
Bahosi (sum) 
Un 
xxxx 
O’simlik yog’i 
xxxx 
Sariyog 
xxxx 
Non 
xxxx 
Kartoshka 
xxxx 
Piyoz 
xxxx 
Sabzi 
xxxx 
Guruch 
xxxx 
Go’sht 
xxxx 
 
 
Ushbu yuqorida belgilangan o’rtacha baholarni hisobga olingan holda tuman 
g’aznachilik bo’linmasida hisob ishlari olib boriladi. Ya’ni, shartnomalar o’rtacha 
baholar  asosida  tuzilib,  hisobvaraq-fakturalar  ham  ushbu  baholar  doirasida  qabul 
qilinadi.  Mazkur  9  xil  oziq-ovqat  maxsulotlaridan  tashqari  barcha  boshqa  oziq-
ovqat maxsulotlarga esa, hududiy bozor o’rtacha baholari orqali belgilanadi.  
Baholar  monitoringining  ahamiyati  debitor  va  kreditor  qarzdorlikka  chek 
qo’yish,  hisobotlarni  soddalashtirish,  byudjet  tashkilotlari  xarajatlar  smetasida 
tasdiqlangan  xarajatlarini  byudjet  tasnifi  buyicha  xarajat  kilinishi  nazorat  kilish, 
byudjet  tashkilotlari  uchun    olinadigan  yoki  ko’rsatiladigan  xizmatlar  uchun 
tuziladigan shartnomalarni qonuniy tuzilishi, tovarlar yoki xizmatlar sifatli bo’lishi 
uchun  tenderlar  va  tanlovlar  orqali  shartnomalar  tuzish,    byudjet  mablag’ini  anik 
maksadlar sarflanishini nazorat qilishlilik yuqori samara berishidan dalolatdir. 
Byudjetdan  mablag’  oluvchilar  tomonidan  xarid  etiladigan  boshqa  turdagi 
mahsulotlar  baholarini  nazorati  2009  yil  16  sentyabrda  ro’yxatgan  olingan  2007-
sonli  “Davlat  byudjetining  g’azna  ijrosi  qoidalari”ga  binoan  hamda  boshqa 
manbalardan  olingan  o’rtacha  bozor  baholari
35
  bilan  solishtirish  orqali  amalga 
oshiriladi. 
Baholar  manitoringini  o’tkazishdan  ko’zlangan  asosiy  maqsad  -  bu, 
asoslanmagan  debitorlik  va  kreditorlik  qarzdorligining  yuzaga  kelishini  oldini