Toshkent moliya instituti m. Y. Raximov, N. N. Kalandarova

3. Moliyaviy faoliyat bo‘yicha xarajatlar: 
banklar va boshqa 
moliya-kredit tashkilotlari kreditlari bo‘yicha foizlar; mol-mulkni 
moliyaviy ijaraga olish (lizing) bo‘yicha foizlami to ia sh xarajatlari;
с 
<
chet el valyutasi bilan operatsiyalar bo4yicha salbiy kurs tafovutlari va 
zararlar; sarflangan (qimmatli qog‘ozlarga, sho'ba korxonalarga va 
hokazolarga) m ablagiam i qayta baholashdan ko‘rilgan zararlar; o‘z 
qimmatli qog‘ozlarini chiqarish va tarqatish bilan b o g iiq xarajatlar; 
moliyaviy faoliyat bo'yicha boshqa xarajatlar.
4. Favqulodda zararlar
Favqulodda zararlar - bu xo'jalik yurituvchi subyektlaming 
odatdagi faoliyatidan chetga chiquvchi hodisalar yoki operatsiyalar 
natijasida vujudga keladigan va ro‘y berishi kutilmagan odatdan tashqari 
xarajatlar moddalaridir. Bunga favqulodda moddalar va davr xarajatlari 
tarkibida aks ettirilishi kerak b o ig an o ig a n davr moddalari kirmaydi.
499

---

U yoki bu moddaning favqulodda zararlar moddasi sifatida aks 
ettirilishi uchun u quyidagi mezonlarga javob berishi kerak:
- korxonaning odatdagi xo‘jalik faoliyatiga xos emaslik;
- bir necha yil mobaynida takrorlanmasligi kerak;
- boshqaruv xodimi tomonidan qabul qilinadigan qarorlarga bog4liq 
emaslik.
Tegishli 
moddalami 
favqulodda 
xarajatlarga 
kiritish 
yoki 
kiritmaslik to‘g ‘risida qarorlar qabul qilishda ishlar amalga oshiriladigan 
sharoitlami ham hisobga olish lozim. Masalan, agar xo‘jalik yurituvchi 
subyekt alohida iqlim sharoitlarida joylashgan bo‘lsa, u holda iqlim 
sharoitlariga bog‘liq holdagi ishlamay turib qolishlar favqulodda deb 
baholanishi mumkin emas, chunki ushbu modda “bir necha yil 
mobaynida takrorlanmasligi kerak” mezoniga javob bermaydi.
X a ra ja tla r va u lar o‘zgarishining tahlili
X a ra ja t
ko‘rsatkichlari
Satri
0 4 g a n
*
i
y«l
Hisobot
yili
F arq i (+,-)
0 ‘sishi,
%
Sotilgan mahsulot (ish 
va 
xizmat)laming 
tannarxi
020
2 474 622 
038
3 191 
287 162
716 665 124
128.9
Davr xarajatlari, jami
040
568 302 
199
752 744 
444
184 442 245
132.3
Boshqa 
operatsion 
xarajatlar
070
135 306 
333
178 630
359
43 324 026
132.0
Hisobot davrining soliq 
solinadigan 
foydadan 
kelgusida chegiriladigan 
xarajatlari
080
0
0
0
Moliyaviy 
faoliyat 
bo‘yicha xarajatlar jami 
(satr
180+190+200+210), shu 
jumladan:
170
159 
047 300
833 
455 050
674 407 750
523.0
Favquloddagi zararlar
230
0
0
0
0
Foyda solig4
250
16 304
363
30 730 
577
14 426 214
188.4
500

---

Foydadan 
boshqa 
soliqlar 
va 
boshqa 
majburiy to‘lovlar
260
40 674 
456
83 
965 344
43 290 888
206.4