Toshkent moliya instituti m. Y. Raximov, N. N. Kalandarova

298

---

5Г:-
**У\
..
%
/;?,-■
Xo‘jalik yurituvchi subyekt quyidagilarni 
baholash asosida 
(a) aktivlaming xususiyati va likvidliligi;
(b) tadbirkorlik subyekti ichida aktivlaming vazifasi;
(d) majburiyatlarning summasi, xususiyati va muddati.
Subyekt, moliyaviy holat to‘g ‘risidagi hisobotda yoki unga 
izohlarda, uning faoliyatiga to‘g 4ri keladigan ravishda tasniflangan va 
aks 
ettirilgan, satrlarda ko‘rsatiladigan moddalarining ikkilamchi 
batafsilroq qilib tasniflangan moddalarini ochib berishi mumkin.
Xo‘jalik yurituvchi subyekt moliyaviy holat to ‘g4risidagi hisobotga 
izohlar, qaydlar va tushuntirishlarda, shuningdek, quyidagilarni ochib 
berishi lozim: (a) asosiy vositalar, (b) debitorlik qarzlari, (d) tovar- 
moddiy zaxiralar, (e) zaxiralar, (f) kapitalning turkumlanishi haqidagi 
ma’lumotlar.
Subyekt moliyaviy holat to ‘g ‘risidagi hisobotda yoki kapitaldagi 
0‘zgarishlar to‘g ‘risidagi hisobotda, yoki izohlarda, quyidagilarni ochib 
berishi lozim:
(a) aksiyadorlik kapitalining har bir turkumi bo‘yicha (chiqarishga 
ruxsat etilgan aksiyalaming soni, chiqarilgan va to iiq toiangan 
aksiyalaming soni hamda chiqarilgan, lekin to iiq toianm agan 
aksiyalaming soni, har bir aksiyaning nominal qiymati, yoki aksiyalar 
nominal qiymatga ega emasligi, muomaladagi aksiyalar sonining davr 
boshiga va oxiriga solishtirmasi, ushbu turkumga biriktiriladigan 
huquqlar, imtiyozlar va cheklovlar, jumladan dividendlami taqsimlash 
va kapitalni qaytarish bocyicha cheklovlar, subyekt yoki uning sho‘ba 
yoki 
qaram 
tadbirkorlik subyektlari 
egalik 
qilayotgan 
boshqa 
tadbirkorlik subyektidagi ulushlari, opsionlar va aksiyalarni sotish 
shartnomalari bo‘yicha chiqarish uchun saqlanayotgan aksiyalar, shu 
jumladan ularning shartlari va summalari);
(b) kapitaldagi har bir rezervning xususiyati va maqsadining
tavsifini.

---

Moliyaviy holat tahlili oldiga qo‘yiladigan asosiy vazifalarni 
manbalarga tayangan holda quyidagi qatorlarda umumlashtirish va 
tarkiblash m um kin.31
X o‘jalik yurituvchi subyektlar:
- mulk, kapital va majburiyatlarini, ulaming o ‘zgarishlarini tahlil 
etish;
- to io v g a qobillik va m ablagiar harakatchanligini tahlil etish;
- asosiy va aylanma kapitalini tahlil etish;
- iqtisodiy va moliyaviy salohiyatini tahlil etish;
- ish aktivligini tahlil etish;
- firma va kompaniyalar moliyaviy barqarorligini tahlil etish;
- debitorlik va kreditorlik majburiyatlarini tahlil etish;
- iqtisodiy va moliyaviy reytingini baholash;
- moliyaviy holatini yaxshilash yuzasidan mavjud ichki imkoniyat- 
lami aniqlash va ulami yo‘lga qo‘yish chora-tadbirlarini belgilab
olishdan iboratdir.