Toshkent moliya instituti f. T. Bazarova

Sotuvchilarni rag‘batlantirishning asosiy usullari 

 

Narxni pasaytirish (prays-narx va hisob-fakturalar). Ma’lum davrda tovarning har 

bir ulgurji partiyasiga prays-narxlardan to‘g‘ridan to‘g‘ri chegirma berish 

Kompensatsiya. Almashuvga taklif qilinadigan summa chakana savdo korxonasi 

roziligi bilan ishlab chiqaruvchi tovarlar ma’lum tarzda yetkazib beriladi. Chakana 

savdoda reklama uchun qilingan xarajatlarni ushbu ishlab chiqaruvchi tovarlari 

kompensatsiyalaydi (qoplaydi). Namoyish uchun kompensatsiyani ma’lum tovarning 

ekspozitsiyasini tashkil etish xarajatlari qopladi. 

Bepul tovarlar. Ma’lum miqdorda yoki ma’lum turdagi tovarni sotib oluvchi 

vositachilar uchun (ta’mi, o‘rami, o‘lchami) qo‘shimcha o‘ram tovar taklif etish. 

 

Sotuvchilarni rag‘batlantirish usullarini tanlash. 

 Ishlab chiqaruvchilar savdo korxonalarini rag‘batlantirishning turli 

xil usullaridan foydalanadilar bunda: 1) ulgurji yoki chakana firmalarni 

o‘z assortimentlariga tovarini kiritishga undash; 2) ulgurji yoki chakana 

---

338 

 

savdo qiluvchi (savdogar)larni xarid hajmi oshishiga ishontirish;  

 

            

3) ulgurji korxonalarni reklama, namoyish va narxni tushirish yo‘li bilan 

savdo markasini ilgari surishga stimullash; 4) chakana korxonalar va 

ularning xodimlarini tovarni ilgari surishga (savdosini tezlashtirishga) 

rag‘batlantirish. 

Yirik chakana savdo korxonalarining o‘sib borayotgan ta’siri ularga 

reklamalar va iste’molchilarni rag‘batlantirish bo‘yicha tadbirlarning 

zarari savdoni rag‘batlantirish imkoniyatlarini berdi. Boshqaruvda 

sotuvchilarni rag‘batlantirish qiyinchilik bilan amalga oshadi va bu 

ko‘pincha sezilarli zararga olib keladi. 

12.3-jadval