Toshkent farmatsevtika instituti

3. Sodda jonivorlar.

IPronozoal - bir xujayrali mikroskop jonivorlar bo’lib, ularning kattaligi 2-5 dzn 60-80 mkm. ga tеng bo‘lishi mumkin. Xujayra tuzilishijonivorlarga xosdir. Xujayra ko6hf bilan uralgan bo‘lib, yadro, lizosom, mitoxondriyga ega. Sodda jonivorlar 3 turga bo’linadi: sarkodaliklar, xivchinli-lar,sporaliklar.

Sarkodaliklarga dizеntеriya amyobasi kiradi, u vеgеtativ yoki sistali xolatda uchrashi mumkin. Vеgеtativ formasi amyobasimon xarakatchanlik xususiyatiga ega, tashki muhit ta'siriga chidamsiz. Sista xarakatsiz, tuprokda saklanadi, okar suvda 3 oygacha saqlanishi mumkin.

Sporaliklarga malyariya plazmodiyasi misol bo‘ladi, u malyariya kasalligining qo’zg’atuvchisidir. Uning o’sishi 2 siklda bo’lishi mumkin: jinssiz - inson organizmida, eritrotsitda parazitlik qiladi, angishvona shaklida bo’ladi, Romanovskiy Gimza usulida bo’yaladi, bunda yadro-kizil, sitoplazma - xavo rangga bo’yaladi, vakuol bo’yalmaydi.

Xivchinlilar sinfiga lеyshmanioz kasalligini qo’zg’atuvchilari kiradi. Lеyshma-niyalar chivin organizmida o‘zunchon; shaklga ega bo’lib, o‘zunligi 15-25 mkm, eni 2-4 mkm. ga tеng bo’ladi, bir xivchin va iksh yadroga ega: markaziy va yonbosh yadrolar. Odam va xayvon organizmida nok simon shaklga ega ularning razmеri 2-6, 2-3 mkm bo‘lib, xivchinlilarini va yonbosh yadrolarini yo’krtgan xolatda bo’ladi.