Toshkent farmatsevtika instituti farmatsevtik kimyo kafedrasi

 
 
 
O`ZBEKISTON RESPUBLIKASI
SOG`LIQNI SAQLASH VAZIRLIGI
TOSHKENT FARMATSEVTIKA INSTITUTI 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
MA’RUZA №14 
MAVZU: BENZOPIRAN HOSILALARI GURUHIGA 
KIRUVCHI DORI MODDALAR TAHLILI 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

ASOSIY SAVOLLAR: 
4.
Benzopiran hosilalari guruhiga kiruvchi dori moddalar tasniflanishi. 
5.
Benzopiran hosilalari guruhiga kiruvchi dori moddalar tavsifi. 
6.
Benzopiran hosilalari guruhiga kiruvchi dori moddalarning olinish usullari. 
7.
Benzopiran hosilalari guruhiga kiruvchi dori moddalarning tahlil usullari va 
ishlatilishi. 

---

ASOSIY O’QUV MATERIALINING QISQACHA BAYONI

---

Tasvirlanishi. Neodikumarin oq yoki biroz sarg’imtir, hidsiz, kristal kukun 
bo’lib, suvda kam, atsetonda qiyin eriydi. 
Fepromaron hidsiz, oq yoki biroz och sariq rangli kristall kukun bo’lib, suvda 
erimaydi, spirtda kam eriydi. 
Nitrofarin hidsiz, och sariq kukun bo’lib, suvda erimaydi, spirtda kam eriydi. 
CHinligini aniqlash . 1. Neodikumarinning konts. N
2
SO
4
dagi eritmasi 
qizdirilsa, avval sariq so’ng to’q sariq rang hosil bo’ladi. Eritma suyultirilsa (suv 
qo’shib), di-(4-oksikumarinil-3) atsetat kislota oq cho’kma holida ajralib chiqadi. 
2. Neodikumarinning spirtli eritmasiga FeCl
3
eritmasi qo’shilsa qizil-qo’ng’ir 
rang hosil bo’ladi. 
3. Diatsetilneodikumarin 290 S da suyuqlanadi. 
4. Fepromaron va nitrofarin uchun diazoreaktsiya yordamida azobo’yoq hosil 
bo’lish reaktsiyasi. 
5. Fepromaron ishqor qo’shib qizdirilganda natriy salitsilat hosil bo’ladi. 

---

Bu usul bilan nitrofarinni aniqlash tavsiya etilmaydi, chunki nitroaromatik 
halka ishkor ta’sirida rangli birikma hosil kiladi. 
6. Neodikumaringa NaOH qo’shib qizdirilsa salitsil kislota hosil bo’ladi. 
7. Nitrofarin dimetilanilin bilan och sariq rangli suspenziya hosil qiladi. Uni 
suv hammomida isitilganda koramtir to’q sariq rangga o’tadi. Bu reaktsiya 
yordamida u fepramoran va neodikumarindan farqlanadi. 
8. Fenpromarinning 25% li spirtdagi 0,001% li eritmasi 313 nm da yutilish 
maksimumi beradi. 
Mikdorini aniqlash . 
1. Neytrallanish usuli. Buning uchun ular atsetonda eritilib, neodikumarin 
uchun metil ko’ki va metil qizil aralashmasi, fepromaron uchun fenolftalein, 
nitrofarin uchun fenil qizili indikatori ishlatilib, 0,1 M NaOH eritmasi bilan 
titrlanadi. 
Ishlatilishi. 
Neodikumarin, 
fenpromaron 
va 
nitrofarinlar 
tibbiyotda 
antikoagulyant sifatida, tromboz, tromboflebit, emboliya kabi kasalliklarning oldini 
olish uchun ishlatiladi.
Dori turi tabletka 0,05-0,005 g. 
Saqlanishi. “A” ro’yxati bo’yicha saqlanadi.