Тошкент фармацевтика институти

Anaerob infeksiyalar 

Gazli  gangrena-ko„proq    Clostridium  perfringens    turiga  mansub  mikroblar 

qo„zg„atadi.  Bu  mikroblar  axlat,  go„ng,  chang,  odamning  iflos  terisida  juda  ko„p  bo„ladi. 

Gazli  gangrena  rivojlanishiga  magitsral  tomirlarni  zararlanishi,  suyaklarni  ochiq  sinishida 

etarlicha  immobilizatsiya  qilinmaslik,  yaraning  ifloslanishi,  mushakda  jarohat  bo„lishi, 

to„qimalardagi  kislorod  tanqisligi,  ochlik,  sovuq  qotish,  organizm  qarshiligini  pasayishi  va 

b. ta‟sir ko„rsatadi.  

Klinik  belgilari  yaralanishdan  3-4  kun  o„tgach  yuzaga  chiqa  boshlaydi.  YArada  qattiq 

tortishadigan  og„riq  paydo  bo„lishi  va  yaralangan  bemor  umumiy  ahvolining 

yomonlashishi,  qo„zg„alish,  yuz  oqarishi,  tilning  quruqlashishi  datslabki  belgilar 

hisoblanadi.  Keyinchalik  yara  sohasi  quriydi,  to„qimalar  tezlik  bilan  shishadi  va  atsa-sekin 

qo„l  yoki  oyoqning  hamma  eriga  tarqaladi,  mushaklar  rangi  o„zgaradi  (qaynatilgan 

go„shtga  o„xshab  qoladi)  va  terida  har  xil  rangdagi  dog„lar  paydo  bo„ladi.  Teri  osti 

kletchatkasida  gaz  bo„lganligidan  ushlab  ko„rilganda  g„ijirlagandek  bo„ladi.  Bundan 

tashqari  yaradan  yomon  hid  keladi,  atrofiga  po„fakchalar  toshadi,  mushaklar  iriydi. 

Bemorning  ahvoli  zaharlanish  tufayli  yomonlasha  boradi.  Ayni  vaqtda yumshoq to„qimalar 

o„la boshlaydi, gangrena  yuqoriga ko„tarilib  boradi. 

Gazli  gangrenaga  jarrohlik  usuli  bilan  davo  qilinadi,  ya‟ni  SHikastlangan  sohaning 

terisi  mushaklar  yo„nalishi  bo„ylab  kesiladi.  Agar  bu  choralar  yordam  bermasa,  qo„l  yoki 

oyoq  amputatsiya  qilinadi.  Bundan  tashqari  antibiotiklar,  qon  o„rnini  bosuvchi  suyuqliklar 

qo„yish    va  b.  choralar  ko„riladi.  Maxsus  davosi  50000  AB  gangrenaga  qarshi  zardob 

yuborish  hisoblanadi.  Bemor  alohida  palatada  parvarishlanadi.  Uning  yarasiga  tekkan 

narsalar  tashlab yuboriladi. 

Oldini  olish  uchun  yumshoq  to„qimalar  SHikastlanganda,  suyaklar  singanda 

mushaklar  orasiga  gangrenaga  qarshi  (3000  birlik  zardobni  100-150  ml  serillangan 

fiziologik  eritmada  eritib)    zardob  yuboriladi  hamda  yaralar  o„z  vaqtida  birlamchi  jarrohlik 

qayta ishlovi  o„tkaziladi. 

Qoqshol-o„tkir  yuqumli  kasallik  bo„lib,  uni  terida,  odamlar  kiyimida,  erda  bo„ladigan 

qoqshol  tayoqchalari  keltirib  chiqaradi.  SHuning  uchun  ham  teri  yoki  shilliq  pardaning har  

qanday  kichik  kichik  SHikastlanishi  natijasida  qoqshol  tayoqchasi  odam  organizmiga  shu 

jarohatlar    orqali  tushishi  mumkin.  Qoqsholning  belgilari o„ziga xos bo„lib,  asosan yarada 

tortishadigan  og„riq  paydo  bo„lishi  hamda  mushaklarning,  hatto  kuchsiz  taassurotda  ham 

(tovush,  yorug„lik  tushishi,  tegi  shva  boshqalar)  tortishib  qolishi  va  natijada  tirishib 

qolishidan  iborat  bo„ladi.  Tirishish  asosan  chaynash  mushaklaridan  boshlanadi  (trizm), 

keyin  mimika  mushaklariga  (sardonik  kulish),    ensa  mushaklariga  hamda  badanning 

hamma  mushaklariga  tarqaladi.  Bemor  majburiy  holatni  egallaydi  (opitsotonus).    Tana 

harorati  40-42

0

  S  gacha  ko„tariladi,  nafas  va  puls  tezlashadi,  bemor  ko„p  terlaydi,  behol 

bo„lib qoladi, ichki a‟zolarida  spazm paydo bo„ladi.  

Davolashda  tanaga  kuniga  3-4  l  suyuqlik  kiritiladi.  Nafas  yo„llarida  asoratlar  yuzaga 

kelmasligi  uchun  antibiotiklar,  tirishishlarni  oldini  olish  uchun  miorelaksantlar-diplatsin, 

---

 

 

ditilin,  neyroleptiklar-aminazin,  antigitsamin  dorilar-dimedrol,  supratsin,  qoqsholga  qarshi 

zardob (venaga200000  AE kuniga)  yuboriladi. 

Qoqsholni  oldini  olish  uchun  har  qanday  SHikastlanishlarda  teri  ostiga    maxsus 

zardob  va  anatoksin  qilinadi.  Zardobning    bir  profilaktik  dozasi  1500  AB  ni  tashkil  qiladi, 

agar yara tuproq yoki  changli kiyim  bilan  ifloslangan  bo„lsa 3000 AB yuboriladi.