Toshkent davlat sharqshunoslik instituti

Mintaqadagi Ichki va tashqi aloqalar. Mintaqaning jahon iqtisodiyotidagi o’rni va roli

Eng dinamik tarzda rivojlanayotgan Ichki mintaqaviy aloqalar XXR, Gonkong va Tayvanlar orasidagi aloqalar hisoblanadi. Agar, XXR o’zining ulkan mehnat resurslarining va tabiiy boyliklarining mavjudligi hamda hududining kattaligi sababli “Katta Xitoy” yoki “Kontinental Xitoy” deb yurgizilsa, Tayvan – o’z texnologiyalari bilan, Gonkong esa o’z moliyaviy resurslari bilan mashhurdir. Lekin, ular orasida siyosiy va iqtisodiy muammolar ham yoq emas. Mamlakatga kirib kelayotgan bevosita xorijiy investitsiyalarning deyarli 50%i xuatsyaolar, ya’ni, etnik xitoyliklar tomonidan (xorijda yashayotgan etnik xitoy diasporasi) amalga oshirilmoqda. Hozirgi kunda Yaponiya bilan aloqalarni rivojlantirish muhim ahamiyat kasb etadi, chunki Yaponiya mintaqa mamlakatlarini o’ziga trtib turuvchi markaz, capital va taxnologiyalar manbayi hamda rivojlanishning asosiy modeli hisoblanadi. Mintaqa ichida hozirda integratsion birlashma mavjud emas.

Mintaqaning tashqi aloqalarida birinchi darajali o’rinni dunyoning rivojlangan mamlakatlari bilan munosabatlar o’rnatish (AQSh, EIM, ASEAN mamlakatlari) bo’lib qolmoqda. Unda kp’pchilik mintaqa mamlakatlari tovarlari va xizmatlarining asosiy iste’molchisi sifatidagi eng katta ulush (tovar aylanmasi) AQShga (30%), Yaponiyaga (23%), Tayvan va Makao ( 23%), Janubiy Koreya (19%), Xitoy (18%) Gonkong (16%), Mongoliyalarga (7%) to’g’ri kelmoqda.