Toshkent davlat iqtisodiyot

Marketing faoliyati sifati. Marketing bo‘yicha adabiyotlarda marketingni sust va 

uyushmagan  tarzda  qo‘llab-quvvatlaganlik  uchun,  xususan,  bozor  segmentlarini  aniq 

belgilashga  qodir  emaslik  va  bozorning  diqqat  bilan  tahlil  qilinmaganligi  tufayli 

muvaffaqiyatsizlikka  uchragan  yangi  sanoat  mahsulotlariga  ko‘plab  misollar 

keltiriladi.  

Innovatsion mahsulotning uni tarqatish sur’atiga ta’sir etuvchi xususiyatlari. 

Innovatsiyalar 

tarqatish 

haqida 

an’anaviy  ishlarda  ta’kidlanishicha,  bozor 

qatnashchilarining  yangi  mahsulotni  o‘zlashtirish  tezligi  quyidagi  omillarga  bog‘liq 

bo‘ladi: 

■  innovatsiyaning  u  almashtirayotgan  boshqa  mahsulot  (g‘oya,  texnologiya) 

bilan taqqoslaganda nisbiy afzalliklari; 

■  birgalikda  bo‘la  olish  (innovatsi  mavjud  qadriyatlar  va  amaliyot  bilan 

qanchalik mos kelishi); 

■  murakkablik  (innovatsion  mahsulotni  tushunish  va  foydalanish  qanchalik 

murakkab); 

■  ishlab  chiqarish  omillari  bo‘linishi  (innovatsion  mahsulotni  chegaralangan 

ishlab chiqarish uchastkasida sinab ko‘rish imkoniyati); 

■  ko‘rgazmalilik (innovatsion  mahsulot  natijalari qanchalik  yaqqol bo‘ladi,  ular 

qanchalik tavsiflanishi mumkin) . 

---

 

103 

 

Sanoat  innovatsiyalarining  nisbiy  ustunligi  uning  muqobil  texnologiyalar  bilan 

taqqoslaganda  mijoz  tomonidan  kiritilgan  investitsiyalar  qaytimi  va  foydalilik 

ko‘rsatkichiga ta’siri bilan o‘lchanadi.  

Yangi  mahsulot  mijozning  ehtiyojlarini  qondirishi  hamda  mijoz  duch  keladigan 

texnik  va  iqtisodiy  cheklovlarni  hisobga  olishi  lozim.  Yangi  bozorni  shakllantirish 

bo‘yicha  vazifani  to‘g‘ri  hal  qilish  uchun  marketolog  innovatsion  mahsulotni 

oddiygina  texnik  yutuq  emas,  balki  mijoz  korxonaning  tavsifnomalari  bilan  dinamik 

aloqaga  ega  bo‘lgan  mahsulot,  ya’ni  mijozning  muammosini  hal  qilish  usuli  sifatida 

ko‘rib chiqishi lozim.