Toshkent davlat iqtisodiyot

5.1-jadval 

Yangi tovarni rejalashtirish usullari

20

 

Rejalashtirish bosqichi 

Rejalashtirish usullari 

Foyalarni izlab topish  

Bozorni tadqiq etish; Ijodiy usullar 

Foyalarni tanlash 

Baholash usullari;  Chek-varoq 

Iqtisodiy tahlil 

Foydani 

taqqoslash; 

Zararsizlikni 

baholash 

usuli; 

Tavakkalchilikni tahlil qilish 

Tovarni ishlab chiqish 

(tayyorlash) 

Tovarni  ishlab  chiqish  usullari;  Tovar  namunasini  ishlab  chiqish; 

Tovar markasini ishlab chiqish texnikasi;  

Tovarni bozor sharoitlarida 

sinovdan o‘tkazish 

Tovarni  testdan  o‘tkazish  usullari;  Bozorni  testdan  o‘tkazish 

usullari; 

Bozorga olib kirish 

Tarmoqni rejalashtirish texnikasi; Marketing vositalari 

Bozorga olib kirishni nazorat 

qilish 

Xarajatlarni hisob-kitob qilish usuli; Bozorni tadqiq etish 

Korxonalarda  yangi  mahsulot  ishlab  chiqish  jarayonini  o‘rganish  shuni 

ko‘rsatadiki,  75  foizdan  ortiq  firmalar  bu  jarayonni  nazorat  qilish  va  yo‘naltirishga 

imkon  beradigan  yangi  mahsulot  ishlab  chiqish  bo‘yicha  ma’lum  bir  strategiyalarga 

ega.  Yangi  mahsulotlar  ishlab  chiqish  texnologik  yetakchilikni  asrab  qolishga 

intiladigan  sanoat  korxonasi  uchun  eng  muhim  vazifalardan  biri  hisoblanadi.  Yangi 

mahsulotlarning  strategik  rollari  belgilab  bo‘lingach,  sotuv  hajmi,  yalpi  foyda  va 

investitsiyalar qaytimi kabi mahalliy ko‘rsatkichlarga talablar belgilanishi mumkin. 

Sanoat mahsulotlari ishlab chiqaruvchilarning bitta muvaffaqiyatli mahsulot olishi 

uchun  odatda  uzoq  muddat  foydalaniladigan  iste’mol  tovarlari  ishlab  chiqaruvchilar 

yangi  mahsulot  g‘oyalaridan  taxminan  ikki  baravar  kam  g‘oyalar  talab  etiladi.  Bu 

holatni  sanoat  ozorlarini  segmentlashda  erishilgan  katta  muvaffaqiyatlar,  bozor 

imkoniyatlari  va  iste’molchilarning  muayyan  so‘rovlariga  diqqatliroq  e’tibor 

qaratilishi,  shuningdek,  yangi  mahsulot  ishlab  chiqish  jarayoni  samaradorligining 

o‘sganligi bilan izohlash mumkin. 

Yangi  mahsulotlar  g‘oyalarini  to‘plash  tizimi  mijozlar  va  distribyutorlarda 

g‘oyalar  paydo  bo‘lishini  va  bu  g‘oyalarni  firmadagi  axborot  to‘plash  mos  keluvchi 

punktiga  yetkazilishi  aniq  jarayoni  mavjudligini  kuzatib  boradigan  tajribali  savdo 

personali  mavjudligini  nazarda  tutadi.  Bunday  jarayonlar  g‘oyalar  manbalari  bilan 

                                                             

20

 Эргашходжаева Ш.Д. Инновацион маркетинг. Дарслик. –Т.: ТДИУ, Иқтисодиёт, 2014. –39 бет 

---

 

93 

 

teskari  aloqani  ta’minlashi  lozim.  Bu  jarayon  bilan  muhim  yuridik  masalalar  ham 

bog‘liq.  Agar  g‘oya  rivojlantirishga  loyiq  bo‘lsa,  bu  g‘oyadan  foydalanish  va 

daromadlarni taqsimlash huquqlari borasida kelishuvga kelish zarur.