Toshkent axborot texnologiyalari universiteti ganiev salim karimovich karimov madjit malikovich tashev komil axmatovich axborot xavfsizligi


Foydalanuvchilarni biometrik identifikasiyalash va



Download 2,7 Mb.
Pdf ko'rish
bet88/197
Sana15.04.2022
Hajmi2,7 Mb.
#554164
1   ...   84   85   86   87   88   89   90   91   ...   197
Bog'liq
Axb xafv

6.5. Foydalanuvchilarni biometrik identifikasiyalash va 
autentifikatsiyalash 
 
Oxirgi vaqtda insonning fiziologik parametrlari va xarakteristikalarini, 
xulqining 
xususiyatlarini 
o‘lchash 
orqali 
foydalanuvchini 
ishonchli 
autentifikatsiyalashga imkon beruvchi biometrik autentifikatsiyalash keng 
tarqalmoqda.
Biometrik autentifikatsiyalash usullari an’anaviy usullarga nisbatan quyidagi 
afzalliklarga ega: 
- biometrik alomatlarning noyobligi tufayli autentifikatsiyalashning 
ishonchlilik darajasi yuqori; 
- biometrik alomatlarning sog‘lom shaxsdan ajratib bo‘lmasligi; 
- biometrik alomatlarni soxtalashtirishning qiyinligi. 
Foydalanuvchini autentifikatsiyalashda faol ishlatiladigan biometrik 
alomatlar quyidagilar: 

barmoq izlari; 

qo‘l panjasining geometrik shakli; 

yuzning shakli va o‘lchamlari; 

ovoz xususiyatlari; 

ko‘z yoyi va to‘r pardasining naqshi. 
Autentifikatsiyaning biometrik qismtizimi ishlashining namunaviy sxemasi 
quyidagicha. Tizimda ro‘yxatga olinishida foydalanuvchidan o‘zining xarakterli 
alomatlarini bir yoki bir necha marta namoyish qilinishi talab etiladi. Bu alomatlar 
tizim tomonidan qonuniy foydalanuvchining qiyofasi sifatida ro‘yxatga olinadi. 
Foydalanuvchining bu qiyofasi tizimda elektron shaklda saqlanadi va o‘zini 
qonuniy foydalanuvchi deb da’vo qilgan har bir odamni tekshirishda ishlatiladi. 
Taqdim etilgan alomatlar majmuasi bilan ro‘yxatga olinganlarining mosligi yoki 
mos kelmasligiga qarab qaror qabul qilinadi. Iste’molchi nuqtai nazaridan 
biometrik autenfikatsiyalash tizimi quyidagi ikkita parametr orqali xarakterlanadi: 

xatolik inkorlar koeffitsienti FRR (false-rejectrate);


179 

xatolik tasdiqlar koeffitsientiFAR (false-alarmrate). 
Xatolik inkor
tizim qonuniy foydalanuvchi shaxsini tasdiqlamaganda paydo 
bo‘ladi (odatda FRR qiymati taxminan 100 dan birni tashkil etadi). 
Xatolik tasdiq
tizim noqonuniy foydalanuvchi shaxsini tasdiqlaganida paydo bo‘ladi (odatda FAP 
qiymati taxminan 10000 dan birni tashkil etadi). Bu ikkala koeffitsient bir biri 
bilan bog‘liq: xatolik inkor koeffitsientining har biriga ma’lum xatolik tasdiq 
koeffitsienti mos keladi. Mukammal biometrik tizimda ikkala xatolikning ikkala 
parametri nulga teng bo‘lishi shart. Afsuski, biometrik tizim ideal emas, shu 
sababli nimanidur qurbon qilishga to‘g‘ri keladi. Odatda tizimli parametrlar 
shunday sozlanadiki, mos xatolik inkorlar koeffitsientini aniqlovchi xatolik 
tasdiqlarning istalgan koeffitsientiga erishiladi. 

Download 2,7 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   84   85   86   87   88   89   90   91   ...   197




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish