Topshiriqlar Matn

4-Mavzu: O’zlik olmoshlari.

Topshiriqlar	Matn
1.Ushbu parcha qaysi asardan olingan? 2.Parchadagi birinchi gapning mazmunini tushuntirib bering. 3.Parchadagi olmoshlarni aniqlab, ma’no turlari bilan ayting.	O’z qirg’odidan chiqib, mamlakatni bosgan zulm-vahshat daryosini qamchi bilan urib o’z sohiliga chekintirish mumkin emasligini Navoiy yaxshi bilardi.Lekin qo’lidan kelganicha mehnat ahliga yordam qilib uning ustidagi zulm yukini yengillashtirishga bor kuchi bilan urinardi. Faqir-fuqarolar ham uning bu nihoyatini payqab, har qadamda unga minnatdorlik bildirardilar.

Qoida:
! Kishilik olmoshlari o’rnida qo’llanilib, ko’pincha shaxsni, ba’zan predmetni ko’rsatuvchi o’z so’zi o’zlik olmoshi sanaladi.
! O’zim, o’zing, o’zi so’zlari ba’zan egalik qo’shimchalariga mos kishilik olmoshlari bilan mening o’zim, sening o’zing, sen o’zing, uning o’zi, u o’zi tarzida qo’llanadi va bu vaqtda ko’pincha kishilik olmoshlariga ta’kid ma’nosini yuklaydi.


Topshiriq: Doira ichiga ‘’o’z’’ so’zini yozing. Doira atrofiga badiiy asarlardan o’z so’zi qatnashgan gaplarni topib yozing.











5-Mavzu: So’roq olmoshi

Topshiriqlar	Matn
1.Bu parcha qaysi asardan olingan? 2.Parchadagi so’roq olmoshini aniqlang.	-Nevchun ajablanursiz? – deydi G’iyosiddin shoir qaynisiga. Alisher ko’cha-ko’yda bolalar bila o’ynab yurib, tojik tilini o’rganib olg’on, onasi forsiy, turkey g’azallarni o’qig’onda quloq berib o’tiradur va ba’zi matlalarni yoddan o’qib beradur.

Qoida:
! Shaxs, narsa-hodisa, belgi-xususiyat, miqdor, sabab, maqsad, o’rin, payt haqida so’roqni bildiruvchi olmoshlar so’roq olmoshlari sanaladi.
! So’roq olmoshlari ishtirok etgan gaplar so’roq gap sanaladi. Bunday gaplar so’roq ohangi bilan talaffuz qilinadi va yozuvda gap oxiriga so’roq belgisi qo’yiladi: Siz qaysi kitobni o’qidingiz?
6-Mavzu: Belgilash olmoshlari