Tifoparatifoz kasalliklar

DIAGNOSTIKASI

• Anamnez:
• epidemiologik ma’lumotlar
• Isitma va intoksikatsiya bo’lishi
• Laborator uslublar:
• Qonni va axlatni bakteriologik tekshirish
• Qonni umumiy taxlili
• Serologik uslublar:
• immunoferment analiz (IFA)
• radioimmun analiz (RIA)
• reaksiya koagglyutinatsii (RKA)
• passiv gemagglyutinatsiya reaksiyasi
• Vidal reaksiyasi
• reaksiya O-agregatgemagglyutinatsiya (O-AGA)
• Bu uslublarning ishonchligigi 90—95% ni tashkil etadi.

QIYOSIY TASHXISOTI

• Brutsellyoz
• Ku-isitma
• Toshmali tif
• Bezgak
• Salmonellyozning tarqoq turi
• O’tkir Respirator Virusli Infeksiyalar
• Kollagenozlar va boshqa somatik kasalliklar bilan

DAVOLASH

• Qat’iy yotoq rejimi – butun isitma davomida va isitma tushgandan keyin 1 haftagacha
• Parxez № 4A
• Etiotrop davo
• Patogenetik davo

ETIOTROP DAVO

• Tana harorati normallashgandan so’ng davolash muolajalari kasallikning 10-kungacha davom etishi lozim. Kasallikning turi va qanday kechishidan qat’iy nazar.
• Agar etiotrop davolashning 4-5 kunlarida bemorning axvoli yaxshilanmasa qo’llanilayotgan preparatni almashtiriladi.
• Autokulturada qo’zg’atuvchi sezuvchanligi aniqlangan preparat berish maqsadga muvofiqdir.

ETIOTROP DAVO

• Levomitsetin (Xloramfenikol):
• Kattalarga –ichishga 20—30 min ovqatdan oldin 50 mgG’kg dozada, bir sutkada 4 mahal
• Tana harorat normallashgandan sung 30 mgG’kg tana massasiga
• Og’iz orqali qabul qilish imkoni bo’lmaganda (qayt qilish, ko’ngil aynash, epigastral soxada og’riq) preparat parenteral yuboriladi (tomir ichiga, mushak ichiga) levomitsetin suksinat 3 g sutkada yoki shamchalarda.
• Qarshi kursatmalar: qon ivishi buzilishida, psoriaz, ekzema, preparatga sezgirlik yuqori bo’lganda.
• Nojuya ta’sirlari: leykopeniya, agranulotsitoz, trombotsitopeniya, gipo- yoki aplastik anemiya.

ETIOTROP DAVO

• Ampitsillin:
• Kattalarga ichishga ovqatdan so’ng (ampitsillina trigidrat) 1—1,5 g dan 4—6 mahal sutkada yoki
• Parenteral (natrili tuzi) sutkali doza 6 g.
• Ampitsillinga effektivligi levomitsetinga qaraganda past.
• Qarshi ko’rsatma: penitsillin preparatlariga sezgirlik yuqori bo’lganda.

ETIOTROP DAVO

• Kompleks trimetoprim (80 mg tab.) va sul’fametoksazola (biseptol, baktrim) (400 mg tab.):
• Kattalarga ichishga 2 tabletkadan X 2 mahal kuniga ovqatdan so’ng (og’ir hollarda 3 tabletkadan 2 mahal X kuniga) 3—4 hafta davomida

ETIOTROP DAVO

• Levomitsetin, ampitsillin va trimetaprimlarga – sezgir bo’lganda sulfametoksazolni ftorxinolonlarga — almashtiriladi siprofloksatsin, ofloksatsin i pefloksatsin (asosan chetdan kirib qogan qorin tifi va paratiflar uchun (Tadjikiston, Afg’oniston, Jan.-Sharqiy Osiyo, Lotin Amerikasi, Afrika).
• Siprofloksatsin:
• ichishga 500-750 mg dan (2-3 tabletka) 2 mahal kuniga ovqatdan so’ng.
• In’eksiya uchun tomir ichiga (og’ir hollarda yoki peroral berish imkoni bo’lmaganda) preparat 60—120 min 2 max kuniga 200—400 mg. dan yuboriladi.
• Ofloksatsin:
• 400—800 mg dan ichishga 2 mahal kuniga.

PATOGENETIK TERAPIYA

• Dezintoksikatsion va gemostaz korreksiyasi
• Ko’p suyuqlik berish
• Enterosorbentlar berish
• O’rtacha og’ir va og’ir hollarda parenteral tuzli-glyukoza eritmalar yuborish
• Og’ir hollarda va davolashdan ijobiy natija bo’lmaganda – 3-kunida gemosorbsiya
• Leykopoez stimulyatorlari (metiluratsil)

ICHAKDAN QON KETGANDA:

• Qat’iy yotoq rejimi
• Qoringa sovuq qo’yish va muz bo’laklarini yutish
• Ovqat qabul qilishni chegaralash
• Gemostatik terapiya: kaltsiya xlorid eritmasi v/i; Aminokapron kislota v/i; Ditsinon, Etamzilat Na; vitamin C i K; SZP; krioresipitat; Gemostatik dozada qon (50-100 ml).

ICHAK PERFORATSIYASIDA

• SHOSHILINCH JARROXLIK ARALASHUVI LOZIM

SURUNKALI BAKTERIYA TASHUVCHANLIKNI DAVOLASH

• Uzoq muddatli ampitsillin bilan davolash kursi
• Vaksinoterapiya
• Yondosh kasalliklarni davolash

SPESIFIK PROFILAKASI

• Kattalarni immunizatsiya qilish
• To’yintirilgan qorin tifi vaksinasi
• Bolalarni immunizatsiya qilish
• Tuyintirilgan Vi-antigen bilan vaksinatsiya qilish
• AQSh da peroral vaksina keng miqyosida qo’llaniladi