Texnologiyalari

4 .5.  H T M L   formasining  serverga  ma’lumotlarni
 
jo‘natish  uchun  qo‘llanilishi
M a ’l u m o tl a r n i   serverga  j o 'n a t i s h   u c h u n   H T M L   tilid a  m a x ­
sus  k o n stru k siy a   —  fo r m a la r   m avjud.  F o r m a l a r   fo y d a la n u v c h id a n  
m a ’lu m o t  olish  u c h u n   y aratilgan.  M a s a la n ,  f o y d a la n u v c h in in g   logi- 
ni  va  p aro li  u n i   sayt  s a h ifa sid a n   fo y d a la n ish ig a   ru x s a t  berish i  u c h u n  
kerak.  Yoki  f o y d a la n u v c h in in g   u  b ila n   a lo q a   qilish i  u c h u n   shaxsiy 
m a ’lu m o tla ri  kerak.  F o r m a l a r   a y n a n   s h u n d a y   m a ’l u m o tl a r n i   olish 
u c h u n   ishlatiladi.  F o r m a la r g a   m a t n   k iritish   yoki  r o 'y x a t  i c h i d a n   k e ­
ra k lig in i  t a n l a b   k iritish  m u m k in .   F o r m a l a r g a   y o zilg an   m a ’l u m o tla r 
s e rv e rn in g   m a x s u s  d a s tu rig a   q a y ta   ish lash   u c h u n   jo 'n a t i l a d i   ( m a ­
salan,  P H P   skriptiga).  F o y d a la n u v c h i  k iritg a n   m a ’lu m o tla rg a   qa- 
ra b   bu  d a s t u r   u l a r n i   h a r   xil  w e b -s a h ifa   k o 'r in i s h i d a   fo rm a tla s h i,

---

m a ’l u m o tla r  bazasiga  s o 'ro v n i  j o 'n a t i s h i ,   h a r   xil  i z o h l a r   k iritishi  va 
h o k a z o la r n i   bajaradi.
H T M L   f o r m a s in in g   sintaksisi  b ilan  t a n i s h a m i z .  K o ‘p c h ilik   bu 
b ila n   ta n is h   b o i i s h i   m u m k i n ,   lekin  biz  u n i n g   asosiy  jo y la rin i  qay- 
t a rib   o 't a m i z .
F o rm a g a   m a ’l u m o tla r n i  c h iq a z ish   u c h u n   turli  b o s h q a ru v c h i 
e le m e n tla r  ishlatiladi. 
Bu  e le m e n tla r d a n   b irida 
foydalanuvchi 
m a ’lu m o tla r n i  k laviatura  y o rd a m id a   k iritadi,  bosh q asid a  esa  u  sich- 
q o n c h a   y o rd a m id a   kerakli  v a ria n tn i  tanlaydi.  F o r m a d a   fo yda la nuv­
chi  t o m o n id a n   o 'z g a rtirib   b o i m a y d i g a n   y a sh irin   m a y d o n l a r   h a m  
q a tn a sh a d i.  Bitta  sahifa  ta rk ib id a  bir  n e c h ta   fo rm a  b o l i s h i   m u m ­
k in ,  s h u n in g   u c h u n   bir  fo r m a n i  b o s h q a s id a n   ajratib  olish  i m k o n i-  
ni  b eruvchi  vosita  zarur.  S h u n g a   k o'ra,  foydalanuvchi  fo rm a   bilan  
ishlay o tg an d a,  fo rm a d a g i  m a ’l u m o tla r  qaysi  sahifaga  o ‘tishi  kerak- 
ligi  ko‘rsatilishi  kerak  (ya’ni,  j o i i a t i s h   tu g m asi  b o silganda  fo rm a  
m a ’lu m o tla r n i  qayerga  j o 'n a t i s h i  lozim   b o i g a n   m a n z il   k o i s a t i l i s h i  
kerak).  B a rc h a   m a s a la la r  q u y id a g ic h a   H T M L   teglari  b ilan  berilg a n  
fo rm a  ichiga  olib  yechiladi:
< form   a c tio n   =   a m a l  m e th o d   =   “ m e t o d ” >  —  fo r m a   elem e n t- 
l a r i - < /f o r m >
B erilgan  f r a g m e n t d a n   ko ‘rin ib   tu rib d ik i,  fo rm a  tegida  ikk ita 
z a r u r  elem ent:  a m a l  va  m e to d   ko'rsatiladi.  A m a l ,  fo rm a   m a ’lu m o tla ri 
j o 'n a ti l a d ig a n   va  q a y ta   ish la n a d ig a n   sahifa  n o m i n i,   m e to d   esa 
m a i u m o t l a r n i   u sh b u   sahifaga  q a n d a y   u z a tish   m e t o d i n i   aniqlaydi. 
Ik k ita  m e to d   m avjud:
get  m e to d i  fo r m a n in g   b a rc h a   m a ’l u m o tla r in i  U R L   tu g a s h id a  
u z a ta d i.  Bu  m e to d   m a x s u s  tillar  bilan   b o g l i q   turli  c h e g a r a la s h la rn i 
va  m a ’lu m o t  u z u n lig in i  k a m d a n   k a m   h o lla rd a   q abul  qiladi;
post  m e to d i  fo rm a d ag i  b a r c h a   m a i u m o t l a r n i   s o ‘rov  t a n a s id a  
u za ta d i.  Bu  m e to d   get  ga  n is b a ta n   k o ‘p  q o l l a n i la d i .