Tarix-7 2017.(Uzb). indd

45-rasm . Guptalar
davridagi tem ir ustun.
V—VI asrlar

---

I I BOB. IL K O RTA ASRLARDA OSIYO
55
nom langan. P attad an alohida xizm at k o ‘rsatgan kishilar- 
n i ta q d irla s h u c h u n h a m fo y d ala n ish g an . M u lk c h ilik
m unosabatlari m ustahkam lanib borishi bilan p atta yerlari 
ham avloddan-avlodga o ‘tadigan m erosiy m ulkka aylana 
boshlagan.
O ‘zaro u ru sh la rd a n k u ch sizlan ib b o rg an H in d isto n - 
n i c h e t b o s q in c h ila r h a m ta la g a n la r. X u su san , A rab 
x alifaligining p a rc h a la n is h id a n vujudga kelgan m u su l- 
m on davlatlari hukm dorlari XI asrda H indistonga hujum
boshlaydilar. G ‘azn a hu k m d o ri M ahm ud G ‘aznaviyning 
q o ‘sh in la ri X I asr b o sh la rid a m a m lak a t sh im o lig a 17 
m arta bosqinchilik yurishlari uyushtirgan. M a’lum m uddat 
o ‘tib Hindistonning shimoliy qismi musulmon hukmdorlari 
tom onidan to ‘liq bosib olinadi.
A holining m ash g ‘u lo tla ri. S h arq x alq lari e rta k la rid a
H in d is to n afsonaviy b o y lik la r m am lak a ti sifa tid a tas- 
virlangan. Yevropada hind rojalarining boyliklari haqida 
turli afsonalar tarqalgan.
Aslida, ushbu boyliklar xalqning m ashaqqatli m ehnati 
evaziga yaratilgan. D ehqonlar daryolardan kanal va ariqlar 
chiqarib, yangi yerlarni o ‘zlashtirganlar va u n d a n yiliga 
2—3 m arta hosil olganlar. Serunum m aydonlarda sholi, 
paxta, shakarqamish, ziravorlar va choy yetishtirilgan. Asr­
lar o ‘tib bu ekinlar qo‘shni mamlakatlarga ham tarqalgan.
H ind hunarm andlari o ‘z m ahoratlari bilan shuhrat qo- 
zonganlar. U lar tom onidan tayyorlangan zargarlik buyum - 
lari, oltin va kum ushdan yasalgan idishlar H indistondan 
chetda ham yuksak baholangan. Fil suyagi, yog‘ochning 
qattiq navlaridan yasalgan odam va hayvonlar haykalchalari, 
faqat hind rojalarining emas, xorijiy davlatlar hukmdorlari 
saroylarini ham bezagan. Yog‘ochdan yasalgan oddiy dast- 
gohlarda to ‘quvchilar nafis gazlamalar tayyorlaganlar.
Savdo-sotiq aloqalari. H indistonning g ‘arbida k o ‘plab 
dengiz porti shaharlari b o ‘lib, ularga chet o ‘lkalardan turli 
buyum lar keltirilar va, o ‘z navbatida, hind hunarm andlari 
ta y y o rlag a n x ilm a -x il b u y u m la r d u n y o n in g tu rli b u r- 
chaklariga olib ketilardi. Eng yirik p o rt-sh a h a r Kalikut 
hokim ini