Tadbiqiy mexanika

Eguvchi va burovchi kuchlanishlar kombinatsiyasi

Quyida egilish va buralishdagi ruxsat etilgan kuchlanish va tashqi kuch orasidagi bog’lanish ifodalangan. Namuna sifatida bikr materialdan foyda-laniladi va siljish deformatsiyasi kriteriyasi o’rinli bo’ladi

Egilishda namuna o’qiga perpendikulyar yo’nalishda normal kuchlanishlar bo’lmaydi

Eguvchi va burovchi kuchlar tahsiridagi namuna Namunani 130 sinov uskuna-siga o’rnatish

Bunda va

Namunaning uchidagi maksimal normal kuchlanish eguvchi moment va geometrik inertsiya momenti orqali quyidagicha ifodalanadi

Maksimal urinma kuchlanish namunaning uchida yuzaga keladi

Doiraviy ko’ndalang kesim uchun geometrik inertsiya momentlari Tashqi eguvchi moment burovchi moment burchak va kuch orqali ifodalanadi: va Agar eguvchi va burovchi momentlarning ifodalarini ehtiborga olsak Ruxsat etilgan kuchlanish burchakdan bog’liq emas

Namunani qistirish	Oquvchanlik chegarasini aniq topish uchun sinov davomida qoldiq deforma- tsiya uzluksiz o’lchanib borilishi kerak. Deformatsiya va kuchlanish orasidagi proportsionallik chiziqlimas holga (oquvchanlik chegarasi) o’tishi bilan sinov to’xtatilishi kerak. Puxtalanish effektidan imkon boricha qochish uchun plastik deformatsiyalanmagan bo’lishi kerak.
		Plastinkadan o’lchov asbobini magnitli tutqich bilan birga oling. - Yukni ham oling. -Posangi ilgagini chiqarib plastin-kani tayanch ustuniga o’rnating. - Namunani plastinkadagi qis-qichlarga o’rnating va qisqich vintla-rini ehtiyotkorlik bilan mahkam-lang. - Posangini ildiring (qo’shimcha yuklarsiz). - Namunaning boshqa uchini ustun-chadagi tutqichga o’rnating. Muhim! Qisqichlar qimirla-may qolguncha namunani siljiting Plastinka aniq gorizontal holda tursin. Plastinka tayanch ustunlari ustki yuzasiga parallel bo’lsin. Qisqichlar va namuna toza hamda moy-lanmagan bo’lsin. Qisqichlarni to’g’ri mahkamlang

Bu tajribalar uchun shuni anglatadiki, kuchning qiymati materialni yemirilishiga olib keladi, hamda eguvchi va burovchi momentlardan bog’liq emas. Bu mulohaza urinma kuchlanish kriteriysidan foydalanganda o’rinli. Boshqa kriteriylar qo’llanilganda eguvchi moment va burovchi momentdan bog’liq bo’ladi. kuchning sof eguvchi kuchga nisbatining burchakdan bog’liq o’zgarishi grafik ko’rinishida keltirilgan

Sinov tajribasi

Oquvchanlik chegarasi namunalardan foydalangan holda yuklanish elas-tiklik chegarasidan oshganda aniqlanadi. Bunda namunada plastik deformatsiya-lanish sodir bo’ladi. Ketma-ket tajribalar o’tkazilishida materialda puxtalanish yuzaga kelib, oquvchanlik chegarasi juda katta kuchlanishlarda yuzaga

keladi. Bu xatolikni kamaytirish uchun ikkita usul mavjud.

- Har bir sinovda yangi namunadan foydalanish kerak. Bunda namunalar aynan bir xil materialdan tayyorlangan va o’lchamlari ham bir xil bo’lishi shart.

-Turli kriteriylar bo’yicha tekshirishda bitta namunadan foydala-niladi, faqat yangi namunada tajribalar teskari yo’nalishda takrorlanadi. Ularning birida sinov sof eguvchi moment bilan boshlanib sof burovchi moment bilan tugasa, boshqasida sof burovchi moment bilan boshlanib sof eguvchi moment bilan tugaydi. Ikkita sinovdagi farqlar o’lchanib puxtalanish yo’qotiladi.

Doiraviy diskning chorak qismidagi 7 ta 15° dan o’zgarib boruvchi nuqtaga burovchi va eguvchi kuchlar kombinatsiyasini qo’yishimiz mumkin. Har bir kesimdagi yuklanish o’lchanayotganda diskdagi yukni qo’shib yoki kamaytirib ruxsat etilgan kuchlanish aniqlanadi.