|
Simob – kvars lampasi bilan umumiy nur berishning asosiy sxemasi
|
Biodoza miqdori, masofa va nur berish muddati
|
50 sm dan 1 minutda olingan biodoza
|
5 sm dan 2 minutda olingan biodoza
|
|
|
Badanga nur berish muddati (minut xisobida)
|
|
|
Badanga nur berish muddati (minut xisobida)
|
Old tomonga
|
Orqa tomonga
|
Old tomonga
|
Orqa tomonga
|
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
|
1
4
1
4
1
2
1
2
3
4
3
4
1
1
|
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
|
1
1
2
2
3
3
4
4
5
6
7
|
1
1
2
2
3
3
4
4
5
6
7
|
1
4
1
4
1
2
1
2
3
4
3
4
1
1
|
100
100
100
100
100
100
100
70
70
70
70
|
2
2
4
4
6
6
8
4
5
6
7
|
2
2
4
4
6
6
8
4
5
6
7
|
12
13
14
15
16
17
18
19
20
|
1 1 4 1 1 4
1
4
2
1 4 2 1 2
2 34
3
3
3
3
3
|
100
100
100
100
100
100
100
100
100
|
8
9
10
11
12
12
12
12
12
|
8
9
10
11
12
12
12
12
12
|
1 1 4 1 1 4
1
4
2
1 4 2 1 2
2 34
3
3
3
3
3
|
70
70
70
70
70
70
70
70
70
|
8
9
10
11
12
12
12
12
12
|
8
9
10
11
12
12
12
12
12
|
individual biologik dozani aniqlashning iloji bo‘lmaydi. Bunday hollarda mazkur lampa uchun o‘rtacha bo‘lgan biodozadan foydalaniladi. O’rtacha biodozani aniqlash uchun bir necha (8 - 10) sog‘lom kishilarda biologik doza aniqlanadi. Shulardan ko‘pchiligining biodozasi – o‘rtacha biodoza bo‘ladi. O’rtacha biodoza, odatda har 4 – 6 oyda aniqlanadi.
Mahalliy nur berish metodikasi
Praktikada terining cheklangan qismlarini ultrabinafsha nurlarning eritma hosil qiladigan dozalari bilan nurlantirish keng qo‘llaniladi. Eritema hosil qiladigan nurlantirish intensivligiga ko‘ra quyidagilarga bo‘linadi: 1 – 2 biodoza atrofida sust eritmalar; 3 – 4 biodoza atrofida o‘rtacha intensivlikdagi eritmalar; 4 dan ortiq biodozada kuchli eritmalar hosil bo‘ladi.
4-jadval Simob – kvars lampasi bilan umumiy nur berishning sekinlashtirilgan sxemasi
|
Biodoza miqdori, masofa va nur berish muddati
|
50 sm dan 1 minutda olingan biodoza
|
5 sm dan 2 minutda olingan biodoza
|
|
|
Badanga nur berish muddati (minut xisobida)
|
|
|
Badanga nur berish muddati (minut xisobida)
|
Old tomonga
|
Orqa tomonga
|
Old tomonga
|
Orqa tomonga
|
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
|
1
4
1
4
1
4
1
2
1
2
|
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
|
1
1
1
2
2
2
3
3
3
4
4
5
5
|
1
1
1
2
2
2
3
3
3
4
4
5
5
|
1
4
1
4
1
4
1
2
1
2
|
100
100
100
100
100
100
70
70
70
70
70
70 70
|
2
2
2
4
4
4
3
3
3
4
4
5
5
|
2
2
2
4
4
4
3
3
3
4
4
5
5
|
13
14
15
16
17
18
19
20
|
1
2
3
4
3
4
3
4
1
1
1 1 4 1 1 4
1 1 2 1 1 2
1 34
1 34
2
2
2
|
100
100
100
100
100
100
100
|
6
6
7
7
8
8
8
|
6
6
7
7
8
8
8
|
1
2
3
4
3
4
3
4
1
1
1 1 4 1 1 4
1 1 2 1 1 2
1 34
1 34
2
2
2
|
70
70
70
70
70
70
70
|
6
6
7
7
8
8
8
|
6
6
7
7
8
8
8
|
Nurni bir biologik dozadan kam ( 14 , 12 , 34 )berish eritmasiz nurlantirish deb ataladi.
Nurni 8 – 10 biologik dozadan ortiq berish – giper-eritma nurlantirish deb ataladi.
Nur zararlanish ochagi terisining cheklangan qismlariga va badanning shu joydan uzoqdagi qismlariga beriladi.
Bir kunda katta yoshdagi kishilar terisining 400 – 500 sm2 maydoniga, 5-7 yashar bolalar terisining 150-200 sm2 maydoniga, 5 – 7 yashar bolalar terisining 150-20 sm2 maydoniga nur berish mumkin.
Badanning har xil qismlariga biologik dozaga qarab eritema hosil qiladigan dozada nur beriladi. Qorin terisi bilan badanning nur berilishi lozim bo‘lgan boshqa qismidagi terining nuriga nisbatan sezuvchanligi qanchalik farq qilishini hisobga olib, nur berish muddati aniqlanadi.
5-jadval Simob – kvars lampasi bilan umumiy nur berishning tezlashtirilgan sxemasi
|
Biodoza miqdori, masofa va nur berish muddati
|
50 sm dan 1 minutda olingan biodoza
|
5 sm dan 2 minutda olingan biodoza
|
|
|
Badanga nur berish muddati (minut xisobida)
|
|
|
Badanga nur berish muddati (minut xisobida)
|
Old tomonga
|
Orqa tomonga
|
Old tomonga
|
Orqa tomonga
|
1
2
|
1
4
|
100
100
|
1
1
|
1
1
|
1
4
|
100 100
|
1
1
|
1
1
|
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
|
1
4
1
2
1
2
3
4
1
1
4 1 1
2
2
1
2
3
3
3
3
3
|
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
|
2
2
3
4
5
6
8
10
12
12
12
12
12
|
2
2
3
4
5
6
8
10
12
12
12
12
12
|
1
4
1
2
1
2
3
4
1
1
4 1 1
2
2
1
2
3
3
3
3
3
|
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
|
2
2
3
4
5
6
8
10
12
12
12
12
12
|
2
2
3
4
5
6
8
10
12
12
12
12
12
|
Terining bir necha qismiga, masalan quymich nervi bo‘ylab nur berish lozim bo‘lsa, biodoza faqat bir qismidagina aniqlanadi.
Mahalliy nur berish, patologik protsess xarakteriga qarab kunora, har 2 – 3 kunda, hatto har kuni ham (masalan, saramas kasalligida) o‘tkazilishi mumkin.
Terining bir qismini eritema hosil qiladigan doza bilan 3-4 martadan ortiq nurlantirmaslik kerak, aks holda terining ultrabinafsha nurlarga nisbatan sezuvchanligi pasayib, eritema hosil bo‘lishi qiyinlashadi. Badanning biror joyiga har bir nur berishda, odatda nur berish vaqti uzaytiriladi yoki gorelka bilan badan o‘rtasidagi masofa qisqartiriladi.
Nur berishning xususiy metodikasi
Bel – dumg‘aza radikulitlari. Kasallikning o‘tkir formasida ultrabinafsha nurlarning eritema hosil qiladigan dozalari bilan yaxshi natija beradi: tezda og‘riq kamayib, umurtqa va oyoqning harakatchanligi tiklanadi.
Nur berilishi lozim bo‘lgan soha 4-5 maydonga (bel-dumg‘aza sohasi, dumba sohasi, sonning orqa yuzasi, boldirning orqa yuzasi, ba’zan boldirning old tomoni) bo‘linadi. Har bir maydon ketma-ket ultrabinafsha nurning eritema hosil qiladigan dozasi (2-3 biodoza) bilan nurlantiriladi, har protsedurada 400-500 sm2 maydonda nur beriladi. Eritema ravshan bo‘lishi, tsianotik bo‘lmasligi kerak. Protsedura har kuni o‘tkazilib. Bunda bir maydonga nur beriladi. Har bir maydonga 2-3 martadan ortiq nur berilmasligi lozim.
Bronxial astmani davolashda simob-kvars lampasi bilan umumiy hamda maxalliy nur berilishi mumkin. Umumiy nur berish biologik dozani aniqlagandan keyin odatdagi sxema bo‘yicha o‘tkaziladi. Ko‘pincha mahalliy nur berish yaxshi natija beradi. Buning uchun ko‘krak qafasi, razmeri 12x15 sm bo‘lgan 10 qismga bo‘linadi. Har kuni yoki kunora bu qismlardan biriga kuchli eritema hosil qiladigan dozada sxema bo‘yicha nur beriladi.
Bunday nur berishlar, odatda ko‘krak va orqa soxasini davolashda induktotermiya yoki sollyuks lampasi yordamida nur berish bilan birga o‘tkaziladi.
Surunkali tonillitlarni davolashda dorilar berish bilan bir qatorda, bodomcha bezlariga tubus orqali nur beriladi. Nur bemorni yotqizgan holda ham berilishi mumkin; bunda bemor tilini bir parcha doka bilan ushlab, tortib turadi. Og‘izga uchi sterillangan maxsus tubus nurlar tutami tegishli bodomcha beziga tushadigan qilib kiritiladi. Bodomcha bezlariga korin terisida aniklangan 1-biologik dozadan boshlab, galma-gal nur beriladi. Nur berish 10-12 kun davomida kunora utkaziladi. Har nur berishda doza kupaytirib boriladi.
NUR BILAN DAVOLASh NAF BYeRADIGAN VA NAF BYeRMAYDIGAN KASALLIKLAR. ASORATLAR
Infraqizil va qizil nurlar o‘rtacha o‘tkir va surunkali yallig‘lanish protsesslarini davolashda shimilishni tezlatish, og‘riqni kamaytirish va quritish (masalan, jarohatlarni) maqsadida qo‘llaniladi.
Ultrabinafsha nurlar bilan umumiy nur berish bolalar raxit bilan kasallanganda, periferik limfa tugunlari sil bilan zararlanganda, bemor oriqlab ketganda, nerv sistemasining funksional buzilishlarida naf beradi.
Chala tug‘ilgan, sun’iy emiziladigan, tez-tez kasallanadigan bolalarga, shuningdek homilador ayollarga profilaktika maqsadida umumiy nur beriladi.
6 – jadval
Masofa 50 sm. Protseduralar kunora o‘tkaziladi
Protseduralar
|
Badanning har bir yuzasiga beriladigan biodoza
|
Nur berish muddati (minut hisobida)
|
Old yuzaga
|
Orqa yuzaga
|
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
|
1 4
1
4
1
2
1
2
3
4
3
4
1
1
1 1 4 1 1 4
1 1 2 1 1 2
1 34
34
2
2 1
4
2 1
4
2 1
2
2 1
2
|
1
1
2
2
3
3
4
4
5
5
6
6
7
7
8
8
9
9
10
10
|
1
1
2
2
3
3
4
4
5
5
6
6
7
7
8
8
9
9
10
10
|
Do'stlaringiz bilan baham: |
