Sport inshootlari indd

SPОRT INSHООTLARINING TURLARI
Maxsus
Kompleks
ochiq
yopiq
ochiq
yopiq
Sport turlari bo‘yicha 
maydonlar.
Futbol maydoni.
Regbi,chim ustida 
xokkey, ot sporti, 
kamondan o‘q otish 
maydonlari.
Yengil atletika yo‘lagi.
Оchiq suzish havzasi, 
o‘q otish tiri va h.k.
Sport zallari.
Suzish havzalari.
Manejlar, 
velodromlar,
O‘q otish tirlari.
Shaxmat, shashka 
klublari. Tennis  
korti.
Stadionlar sport 
yadrosi, komleks 
maydonlar, 
kompleks 
suzish  havzalari, 
zamonaviy ko‘p 
kurash, eshkak 
eshish kanali, 
yaxtklublar, suv 
sporti bazalari.
Yopiq stadion,
Sport saroylari,
Ko‘p zalli sport
majmualari.
Kompleks 
binolarda 
universal sport 
zallar. Yopiq 
va yarim ochiq 
tirlar.
Nazorat savollari:
1. Sport inshootlari tasnifi  haqida nimalar bilasiz?
2. Sport inshootlarining  toifalanishi nimalarga asoslanadi?
3. Sport inshootlari toifalari haqida gapirib bering.

---

 30
SPОRT  O‘YINLARI  MAYDОNLARINING  BELGILARI 
VA  ULARNI  QURISHNI  REJALASHTIRISH
Sport o‘yinlari uchun quriladigan maydonlar tekislikdagi in-
shootlar guruhiga kirib, ular maxsus qoplama, belgilar va jihoz-
larga ega. Qurilish ishlarini boshlashdan oldin, eng avvalo, o‘yin 
maydoni joylashadigan yerning zax bo‘lmasligi va u yerdagi 
tup roq zichligiga e’tibor qaratish hamda o‘yin maydoni kengligi  
amaldagi sport qoidalari  va o‘tkaziladigan musobaqa Nizomiga 
muvofi q kelishi o‘rganilishi kerak. Qurilish maydonining kengligi 
o‘yin maydoni kengligidan katta bo‘lib, unga xavfsizlik zonasi 
ham kiradi.
O‘yin maydonchalari alohida va aralash joylashgan bo‘lishi 
mumkin. Ayrim bir sport turi uchun bir necha maydoncha bir joy-
da joylashtirilishi mumkin.
O‘yin maydonini rejalashtirish vaqtida maydonchaninig 
 
bo‘yiga o‘tkaziladigan o‘rta chiziqqa (o‘q) quyosh yorug‘ligi o‘yin 
vaqtida yon tomondan tushishini inobatga olish kerak.
Bir joyga bir necha voleybol, basketbol yoki boshqa bir turdagi 
maydonchalarni joylashtirish zarur bo‘lib qolsa, u holda ularning 
faqat uchdan bir qismini  ekvator chizig‘i bo‘ylab joylashtirish 
kerak.
Ko‘p qavatli uylar mavjud joylarda  maydonlarini uylarning 
sharq tomoniga  maydon ekvator chizig‘i bo‘ylab joylashtirish 
mumkin. Bunda  kunning har qanday vaqtida quyosh nuri o‘yinga  
va o‘yinchilarga xalaqit bermaydi.
Notekis joylarda o‘yin maydonchasi qurish uchun avval ular-
ni tekislash zarur. Tekislashda u joyning tuzilishiga, yer relyefi ni 
buzmasdan suv, suv drenajlari qurilishi hisobga olingan bo‘lishi 
ke rak.
Tekislash oldidan notekis yer kartogrammasini ishlab chi-
qish, 2×2 va 3×3 metr kvadratlarga bo‘lib, qancha chuqurlikda 
tuproq qazib olish yoki qancha qalinlikda  tuproq solish kerakli-
gini  hisoblab chiqish zarur. Har bir kvadratni tekislashdan oldin 
qoziqlar qoqilib, o‘lchami beriladi va undan keyin ish boshlab 
yuboriladi.

---

 31