Sotsiologiya

Sotsiometriya. Amaliy mikrosotsiologiya bo’lib, Dj. Moreno (1892-1974) uning rivojiga katta hissa qo’shdi.

Sotsiometriya - kichik guruhlarda shaxslararo munosabat tarkibini o’rganishdir. Amaliy sotsiologiya, ya’ni sotsiologiyani rivojlantirganlardan biri Dj. Moreno (1892-1974) dir. Sotsiometriya empirik sotsiologiyaning oddiy usullari yordamida kichik guruhlarda psixologik o’zaro munosabatlarni o’rganadi. U mikrosotsiologiyadagi alohida yo’nalish sifatida S.J. Moreno maktabidan iborat. AQShda sotsiometriyaning maxsus markazi - Moreno instituti mavjud bo’lib, u «Sotsiometriya» jurnalini nashr etadi. Moreno va uning muxlislari sotsiometriyaga kichik guruhlarni shunday qayta gruppalash yo’li bilan ijtimoiy uyg’unlikka erishish vositasi, deb qaraydilar, buning natijasida go’yo mazkur kichik gruppalarda birlashgan kishilarning istaklari va xis-tuyg’ulari birligi barqaror bo’lar emish.

Moreno o’z qarashlarini psixoterapiyadan keltirib chiqaradi. Uning fikricha, psixoterapiya usullari uch revolyutsiyani vujudga keltiradi: gipnoz (Mesler qo’llaganidek), psixoanaliz (Freyd bo’yicha) va psixodrama (Moreno ishlab chiqqan, teatr o’yinlarining ta’siri). Terapiya ushbu shaklining dramatik tarkibi sotsiodramani vujudga keltiradi.

Moreno fikricha jamiyatda uch o’lchov mavjud:

1. 
   Tashqi jamiyat, ya’ni, barcha bilish mumkin bo’lgan (makroskopik) guruhlar;
   
2. 
   Sotsiometrik matritsa, ya’ni sotsiometrik usullar bilan aniqlanadigan mikroskopik strukturalar;
   
3. 
   Jamiyat va sotsiologik matritsani u ijtimoiy voqelikdan farq qiladi, deb hisobladi.