«sharq» nashriyot-matbaa aksiyadorlik kompaniyasi

davlat hokimiya-
ti
ning paydo bo‘lishi, ya’ni maxsus bilim va mahoratga
ega bo‘lgan boshqaruvchilar qatlami yuzaga keladi.
I  b o b.  Davlat va huquq nazariyasi

---

20
Huquqshunoslik
Davlat apparati dastlabki bosqichlardayoq keng tarmoqli
murakkab tizimga ega edi. U o‘zini saqlash va faoliyat
ko‘rsatish uchun ma’lum manbalarga muhtojlik sezgan.
Bunday manbalar soliqlar, yig‘imlar va boshqa tushum-
lar edi. Davlat asosida tug‘ilgan har qanday jamiyat
samarali boshqarishga muhtoj bo‘lib, uning keyingi
rivoj lanishi shunday boshqarishni izlash bilan bog‘liqdir.
Davlat o‘z vazifalarini bajarish uchun odamlarning
alohida qatlami – davlat apparatiga ega bo‘lgan. Bu
muayyan hokimiyatga ega bo‘lgan, ya’ni zaruriyat
tug‘ilganda majburlash, zo‘ravonlik yordamida aholi 
-
ning boshqa tabaqalarini o‘z erkiga bo‘ysundirish, u
yoki bu manfaatlarni ta’minlovchi kishilar guruhi
bo‘lgan. Buning uchun o‘ziga xos davlat institutlari –
sudlar, qamoqxonalar, politsiya, armiya paydo bo‘lgan.
Ular maj burlashga moslashtirilgan organlar edi;
œ