«sharq» nashriyot-matbaa aksiyadorlik kompaniyasi bosh tahririyati

5. shartnoma nazariyasi.  Bu  nazariyaga  ko‘ra  e’ti-
qod va хatti-harakatlarda erkin bo‘lish, mol-mulkka 
egalik  qilish  va  uni  tasarruf  etish,  teng  huquqli 
bo‘lish  va  o‘zboshimchalikdan  himoya  qilinish 
huquqi odamlarga tabiat in’om etgan ne’mat sifatida 
qaraladi.
6. Zo‘rlik nazariyasi. Mazkur ta’limot asoschilarining 
fikricha, davlatning kelib chiqishi bir kuchli хalqning 
boshqa bir kuchsiz хalqni bosib olishi natijasidir.
7.  irrigatsiya  nazariyasi.  Bu  nazariyaga  ko‘ra, 
kanallar, suv inshootlarini barpo etish va shu asosda 
butun  jamiyatda  farovonlikni  ta’minlash  uchun 
odamlarni  bir  joyga  to‘plash  zarurati  davlatning 
paydo bo‘lishiga sabab bo‘lgan.
8.  Sinfiylik  nazariyasi.  Unga  binoan  davlat  ijti-
moiy-iqtisodiy  munosabatlar,  ishlab  chiqarish 
vositalarining o‘zgarishi, sinflarning paydo bo‘lishi 
va ular o‘rtasidagi kurashning kuchayishi natijasida 
vujudga kelgan.