Sh. Sh. Shodmonov, U. V. G'Ofurov iqtisodiyot nazariyasi o'zbekiston Respublikasi Oliy va o'rta maxsus ta'lim vazirligi tomonidan darslik sifatida tavsiya etilgan Toshkent «iqtisod-moliya»

15.2. Yalpi taklif tushunchasi. Yalpi taklif tarkibi va unga ta'sir
qiluvchi omillar
Iqtisodiyotni muvozanatli yuritishda yalpi taklif va unga ta'sir etuv- chi omillarni bilish muhimdir.
Yalpi taklif (aggregate supply, AS) — mamlakatda muayyan vaqt- da ishlab chiqarilib, narxlarning muayyan darajasida sotishga tayyor turgan, o'zining ijtimoiy nafliligi, turlari, sifati, miqdori va ijtimoiy qiymati bo'yicha shu davrdagi talabga javob beradigan barcha tovarlar va xizmatlar hajmidir. Bu narxlarning har xil mumkin boigan o'rtacha darajasida milliy ishlab chiqarishning mavjud real hajmini ko'rsatadi.
Yalpi taklif turli xil ishlab chiqarilgan iste'mol tovarlari va xizmat- lardan hamda investitsiya tovarlaridan iborat boiadi. Bundan tashqari yalpi taklifga uy xo'jaliklari taklif qiladigan ishchi kuchi resurslari ham kiradi. Albatta ishlab chiqarilgan va sotishga moijallangan iste'mol to­varlari va xizmatlari ham, shuningdek, investitsiya tovarlarining turlari ham juda ko'p va turli-tumandir. Lekin yalpi talab o'zining ijtimoiy zaruriy nafliligi bilan, ya'ni o'zining turlari, miqdori va sifati bo'yicha hamda ijtimoiy qiymati bo'yicha shu davrdagi ishlab chiqarish va jamiyat a'zolari talabiga mos kelishi kerak. Yalpi taklifni va uning miqdorini umumlashtirib quyidagi chizma ko'rinishida ifodalash mumkin (15.4- chizma).
Yalpi taklifga eng awalo bozor narxlari darajasi bilan ijtimoiy qiy­mat miqdori o'rtasidagi nisbatning o'zgarishi ta'sir ko'rsatadi. Narxlar darajasining qiymat miqdoridan oshishi qo'shimcha tovarlar ishlab chi­qarish uchun rag'bat yaratadi. Narxlar darajasining qiymatdan pasayishi esa tovar ishlab chiqarishning qisqarishiga ohb keladi. Shu sababli turli tovarlar narxlari va milhy ishlab chiqarish hajmi o'rtasida to'g'ridan- to'g'ri yoki bevosita bog'liqlik mavjud boiadi. Bu bog'liqlik yalpi taklif egri chizig'ida aniq aks etadi (15.5-chizma).
15.4-chima
Yalpi taklif umumiy miqdorining tovarlar turlari, miqdori, sifati hamda narxiga

AS

bog'liqligi





15.5-chizma