Samarqand davlat universiteti Aminov I. B. Nazarov F. M

 

Nazorat uchun savollar 

1. Markaziy prosessor, arifmetik - mantiqiy qurilma. 

2.  Berilgan va adreslar shinasi, registrlar, buyruqlar hisoblagichi. 

3.  KESh, o‗zgaruvchi nuqtali sonlar matematikasi soprosessori. 

4.  Hisoblash tizimida bir necha parallel prosessorlar. 

5.   

6-ma’ruza 

Mavzu: Mikroprosessorning tuzilishi. Boshqarish qurilmasi, Buyruqlar 

registri, buyruqlar registri bloki, Operasiyalar deshifratori, Mikrodasturlarni 

doimiy saqlash qurilmasi (PZU). Impuls operasiyalar deshifratori, 

Berilganlar, adreslar, instruksiyalar kodli shinalar. Schyotchik-registr, 

 

Reja 

1.  Mikroprosessorning tuzilishi.  

2. Boshqarish qurilmasi, Buyruqlar registri, buyruqlar registri bloki. 

3.  Operasiyalar deshifratori, Mikrodasturlarni doimiy saqlash qurilmasi (PZU). 

Ma’ruza matni 

Mikroprotsessorning tuzilishini biz asosan birinchi mavzuda ko‘rib o‘tilgan 

bo‘lsa-da, ayrim qurilmalari ishi bilan kengroq tanishamiz.  

Buyruqlar registri — eslab qoluvchi registr bo‘lib, unda buyruq kodi: bajariladigan 

amal  kodi  (BAK)  va  amalda  qatnashuvchi  operandlar  adreslari  saqlanadi. 

Buyruqlar  registri  MP  ning  interfeysli  qismida,  buyruqlar  registrlari  blokida 

joylashgan.  

 

Amallar  deshifratori  — mantiqiy  blok  bo‘lib,  u  buyruqlar  registridan 

kelayotgan  amalning  kodiga  (BAK)  mos  ravishda  unda  mavjud  bo‘lgan 

chiqishlardan bitgasini tanlaydi.  

 

Mikrodasturlarni doimiy eslab 

qoluvchi  qurilma  (DEQQ)  o‘zining 

yacheykalarida  boshqaruvchi  signallarni  (impulslarni)  saqlaydi,  ular  SHK 

bloklarida  ma‘lumotlarni  qayta  ishlash  amallari  jarayonini  bajarish  uchun  kerak. 

Impuls  amallar  deshifratori  tanlagani  bo‘yicha  amallar  kodiga  mos  ravishda 

mikroprogrammalarni  DEQQ,  dan  boshqaruvchi  signallarning  kerakli  ketma-

ketligini o‘qiydi.  

---

25 

 

 

Adresni  shakllantirish  uzeli (MP  ning  interfeysli  qismida  joylashgan) 

buyruqlar  registridan  va  MPX  registrlaridan  keluvchi  rekvizitlar  bo‘yicha  xotira 

yacheykasining (registrining) to‘liq adresini hisoblovchi qurilmadir.  

 

Ma’lumotlarning,  adreslarning  va  ko’rsatmalarning  kodli  shinalari  —

 mikroprotsessor ichki interfeysli shinasining qismi.  

 

Umumiy  holatda  BQ,  quyidagi  asosiy  jarayonlarni  bajarish  uchun 

boshqaruvchi signallarni shakllantiradi: 

•  MPX  ning  buyruqlar  adresining  registr-hisoblagichidan  dasturning  navbatdagi 

buyrug‘i saqlanayotgan TEQQ, yacheykasining adresini tanlab olish; 

•  TEQQ  yacheykalaridan  navbatdagi  buyruqlar  kodini  tanlab  olish  va  o‘qilgan 

buyruqni buyruqlar registriga qabul qilish; 

•  amallar  kodini  va  tanlangan  buyruqlar  belgilarining  nimaligini  aytib  berish 

(shifrini ochish);