Рмон дарахтларини зараркунанда, касалликларидан



Download 3,01 Mb.
bet23/37
Sana11.03.2022
Hajmi3,01 Mb.
#491103
1   ...   19   20   21   22   23   24   25   26   ...   37
Bog'liq
манзарали дарахтлар зараркунандалари 22222

Писта уругхури (Еыту1ота рШаггоуг Шк.). Бу хдшоратнинг биологияси жуда кам урганилган. Бу хдшарот йилига икки маротаба авлод беради. Биринчи авлоди Боботог шароитида май ойининг урталаридан бошлаб июн ойининг уртасигача бир ой давом этади. Иккинчи авлоди июл ойининг урталаридан бошлаб то август уртасигача давом этади. Уругхурлар личинкалик хрлатида, мева ичида уишлайди ва шу ерда гумбакка айланади, келгуси йил бауорда тукилмаган писта ичида апрел охирида, март бошида уали озиуланиб улгурмаган личинкалари учрайди, гумбаклари эса майнинг биринчи декадаси охирида вужудга келади. Зарарланган мевани зарарланмаганидан ажратиш осон (ранги кизгиш булади, пусти бужмайиб данагидан ажратиб булмайди). Боботог шароитида уарийиб 40-50% зарар етказади. Бошуа жойларда бундан уам куп.
Арча мева пашшаси (КкадоШЕ Штаагса Ккод.). Кршлаб уолган пашша июн-июл ойларида учиб чиуади ва арча мевасининг тугунларига ва мевасига тухум куяди, Тухумдан чиууан личинка меванинг пустини тешиб мева ичига киради ва шу ерда хаёт кечиради. Битта мевада 2-3 тагача личинка булади. Зарарланган мевалар 40% и тукилиб кетади.
II. ЎЗБЕКИСТОНУРМОНЛАРИНИ КАСАЛЛИК В А ЗАРАРКУНАВДАЛ АРДАН Х,ИМОЯ ЦИЛИШНИНГ МУХ,ИМ
МАСАЛАЛАРИ
Урмонлариинг самарадорлигини оширадиган тадбирлардаи тог ва чуллардаги урмонзорларни зараркунанда ва касалликлардан химоя хилиш в а уларнн хурихлашни яхшилаш каби масалаларга алохида эътибор берилган.
Узбекистан тогларидаги урмонлар сувларнн сахлаш. уларнн тежаш, ихлимни тартибга солиш каби вазифаларни бажаради. Бундан ташхари, мевали урмонзорлар ёнгох ва мевалар сифатида хушимча махсулот берадилар. Урмонзорларни ташкил хилувчи асосан дарахт турларига арча (3 тури), ёнгох ва писталар киради. Лекин уларнинг санитар холати куп жойларда хонщарли эмас.
Арчага 20 турдан ортих зараркунанда ва хашаротлар зарар келтиради. Уларнинг хаётий жараёнида соглом дарахтлар хурийди ва улар узларининг мелиоратив ахамиятини йухотадилар.
Арчазорларда кенг тархалган касалликларга занг, кучатзорларда усиб чик^ан ёш нихолларда фузариоз касаллиги киради. Урмонзорларда зараркунанда ва ка- салликлар 50 фоиз хосилни нобуд хилмохда. Ўзбекистониииг чул ва сахроларида чорвачилик озука базасини кеигайтириш махсадида яйловларни урмонлаштириш ва кукаламзорлаштириш буйича катта ишлар олиб борилмохда.
Лекин бу ишларнннг самараси жуда паст кучатларнннг тутиши ва сахланиши 60 фоиз дан ошмаяпти. Тупрохдаги илдизларнн кемирувчи зараркунандалар униб чиххан нихол ва кучатларнннг 80 фоизига зарар келтирадилар. Сахланиб холган кучатлар ва табиий саксовулзорлар «мучнистая роса» ва саксовул бургалари билан касалланганлар, саксовул уругларининг хосилдорлиги 60—70 фоизга камаяди.
Узбскистонда урмонларни химоя хилиш биологик ва кимёвий усуллардан фойдаланнш кузда тутилади.
кейинги 15 йил ичида институтнинг урмонни химоя хилиш булими тог ва сахро урмонзорларидаги асосий зараркунанда ва касалликларга харши кураш буйнча тавсиянома ва хулланмалар ишлаб чикилди. Уларда асосан биологик химоя воситаларига ахамият берилгаи. Бундай технологияларни ишлаб чщаришга жорий хилиш урмонни химоя ишлари самарадорлини 50—60 фоизга ошириб, хар гектарга ишлов бериш нархинн камида 1,5 марта камайтирдн.
Узбекистан урмон хужаликларидаги урмонларни химоя хилиш тадбирларининг уртача йиллик михдори 4,5 минг гектарга тент. Бунда биологик усул (биопрепаратлар, энтомофаглар) хисобига 60 фоиз тугри кела ди. Тоглардаги урмонларни химоя хнлишда куп биологик усуллар ишлатилмохда.
Чул зонасида асосий усул булиб кимёвнй усул долмодда. Чуллардаги урмонзорларнн димоя дилишда атроф-мудитга безарар воситалар изланмодда.
Урмонлар долатига комплекс патологик омиллар салбий таъсири- нинг купайишн сабабли Республикада урмон патологик мониторингнинг миллий марказини ташкил дилиш масаласи етилди.
Урмонлариннг санитар долати тутрисида оператив ахборотлар ва уларни узок муддатли узгариш прогнозларини анидлаш керак.
Х,ар йили чидадиган «Узбекистан урмонларининг долати» тупламида урмонзорларнинг салбий доламари дадида маълумотлар берилади. Марказнинг иши урмон димоя хизматини яхшилашга ва уларнинг оператив таъсирин оширишга каратилиши.
-Урмонларда зарарли организмлар учокларни анщлаш ва уларни йукотиш буйича назорат хизматини ташкил килиттт ва йулга куйиш
-Вилоят урмон хужалиги бошкармаларида инженер урмонпатолог лавозимини тиклаш.
-Ёнгок мевали зоналардаги дар бир урмон хужалигида трихограмма, бракон ва бошда энтомофагларни купайтирадиган биологик лабораторияларни ташкпл дилиш.
-Тотлардаги урмонларга ишлов беришда механизм ва куролларни ишлатиш мумкин эмаслигини дисобга олиб, Республика граждан авиацияси бошдармасида урмон димоя ишларини олиб бориш аппаратура ва верто- летлар билан таъминланган махсус отряд тузиш.,
- урмон димоя тадбирларини биринчи галда урмон- урутчилик участкаларида ва ёигод-мевали урмонзорларда утказиш лозим.
-Урмон димоя ишларини шу йуллар билан олиб борилса Республикадаги урмокларга салбий таъсир курсатаётган комплекс ишларни тез урганишга ва унинг таъсирини кескин камайтиришга олиб келади.
Ш.ВЕРГИН АРЧА УНСИМОН КУРТИГА КАРШИ КУРАШ
ЧОРАЛАРИ
Вергин арча унсимон дурти (Можжевельниковий червец) дастлаб илмий адабиёт маълумотларида келтирилишича 1953 йилда Тожикистонда арчанинг зараркунандаси сифатида дайд этилган.
Ўзбекистонда ушбу зараркунанда сунгги 2-3 йилдан бери Сурхондарё вилоятидан бошлаб бошда дудудларга таркалиб бормокда.
Бу зараркунанданинг личинка ва урточилари арчанинг новдалари ва баргларини суриб зарар етказади. Унсимон дуртлар- Рзеиёососсиз, тент данотлихартумлилар-Ношор 1;ега туркумига киради. Унинг личинка ва урточилари барча ер устки дисимлари билан озидланади. Айнидса барглар кучли даражада зарарланади.
Ушбу хавфли зараркунанданинг республика худудларида таркалишига кейинги йилларда Сурхондарё вилоятида кенг куламда арча кучатларини етиштиришда в а у ер дан арча кучатларини назорат килмасликдан республиканинг барча худуддарига таркатилишига сабаб булди деб такиддаш мумкин. Чунки, 2008 - 2009 йилларга кадар бу зараркунандани Бухоро вилоятида кайт этилмаган эди.
Хрзирда бу зараркунандани таркалишини олдини олиш учун кескин чора тадбирлар курилмаса бир неча минглаб арча дарахтларини куриб колиттти эдтимолдан х,оли эмас. Бу салбий окибатларни олдини олиш учун тезкор равишда куйдаги чора - тадбирларни амалга ошириш зарур.
Ушбу дашарот даёти давомида дарахт танасидаги суюкликни суриб озикланиши ва узидан суюклик чикариши натижасида дарахтни усиб ривожланиши учун зарур буладиган фотосинтез жараёнини бузилиши, хдмда дарахтнинг касалликларга чалиниши ва совук хароратга чидамлилиги пасайиб игна барглари корайиб куриш холатлари кузатилди.


Унсимон курт ва ширалар билан зарарланган игна баргли дарахтлар (Тошкент ш. ва Тошкент вилояти, 2012 й).






Download 3,01 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   19   20   21   22   23   24   25   26   ...   37




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish