Respublikasi oliy va o’rta

KIRISH………………………………………………………………………...

kelishini aniqlash uchun, o’rtacha yillik ishlab chiqarish quvvati hisoblab topiladi. Uni hisoblash uchun quyidagi formuladan foydalaniladi:

Bu yerda:

^М ыр.йил
 Мн  ^{М в  n1}

12

• 
  М_л  n₂
  

12

M_o’r.yil – korxonaning o’rtacha yillik quvvati; M_n – korxonaning yil boshidagi quvvati;
M_v – yil mobaynida kiritiluvchi quvvati;
M_l – yil davomida ishlab chiqarishdan chiqariluvchi (yo’q qilinuvchi) quvvat;
n₁ , n₂ – ishlab chiqarish quvvatlarini ishga tushirishdan yoki tugatilgan ishlab chiqarish quvvatlari yo’q qilingandan to yil oxirigacha o’tgan to’liq oylar soni.
Asosiy ishlab chiqarish fondlaridan foydalanishni yaxshilash bilan bog’liq bo’lgan mazkur chora-tadbirlar, ko’pincha ishlab chiqarish quvvatlari balansini tuzish yo’li bilan amalga oshirilib, korxonaning ishlab chiqarish quvvatlari va ularni ta’minlash manbalariga bo’lgan ehtiyoji aniqlanadi.

XULOSA

Malakaviy bitiruv ishi yuzasida o’tkazilgan tadqiqotlar yuzasida quyidagi

KIRISH………………………………………………………………………...

xulosa va tavsiyalar ishlab chiqilgan.

1. 
   Zamonaviy iqtisodiyot fani asosiy fondlarni ma’lum bir iste’mol qiymati ko’rinishida ijtimoiy mehnat asosida yaratiluvchi, ishlab chiqarishning moddiy- buyumlashgan material omillari qatoriga kiritadi. Hozirgi bozor sharoitlarida korxona kuchi va vositalari yordamida yaratilgan asosiy fondlar ishlab chiqarish quvvatlarini shakllantirish va ulardan foydalanishga faol ravishda ta’sir ko’rsatuvchi mulk hisoblanadi. Butun xalq xo’jaligi miqyosida asosiy fondlar mamlakatning milliy boyligini tashkil qiladi.
   
2. 
   Iqtisodiy maqsadlariga ko’ra, asosiy fondlar ishlab chiqarish va noishlab chiqarish fondlariga taqsimlanadi. Ishlab chiqarish asosiy fondlari o’z mohiyatiga ko’ra, korxonaning ishlab chiqarish potensialini tashkil qilib, ularning tarkibiga quyidagilar kiradi:
   

• 
  ishlab chiqarish binolari va inshoatlari;
  
• 
  uzatish qurilmalari;
  
• 
  quvvat mashinalari va uskunalari;
  
• 
  ishchi mashinalar va uskunalar;
  
• 
  transport vositalari;
  
• 
  o’lchov va tartibga solish asboblari va qurilmalari;
  
• 
  foydalanish muddati bir yildan kam bo’lmagan va qonunchilikda belgilab qo’yilgan qiymatlardagi asboblar va ishlab chiqarish inventari.
  

3. 
   Korxona asosiy fondlarining turlar bo’yicha tuzilmasi, ko’p jihatdan kapital qo’yilmalarning texnologik tuzilmasi orqali, jumladan, ularning yangi qurilish va qayta ta’mirlash, amaldagi ishlab chiqarishni kengaytirish va qayta qurollantirish bilan avvaldan belgilab qo’yilgan bo’ladi. Asosiy fondlarning turlar bo’yicha tuzilmasiga ishlab chiqarishni ixtisoslashtirish va konsentrasiya qilish darajasi ham katta ta’sir o’tkazadi. Yirik korxonalar, ishlab chiqarishni fondlar bilan ta’minlashda va fan-texnika taraqqiyoti yutuqlaridan keng foydalanishda kichik va o’rta korxonalarga qaraganda ko’proq imkoniyatga ega. Biroq kichik
   

korxonalar harakatchanroq, ularning boshqaruvi moslashuvchanroq bo’lib, natijada