Reşat Nuri Güntekin’in Eserleri

-K- 
 
kabil: Mümkün, olabilir. 
kadr (kadir): Değer, kıymet. 
kâinat: Evren, dünya. 
kalem odası: Resmî kuruluşlarda yazı işlerinin görüldüğü oda. 
kalfa: Saraylarda ve büyük konaklarda halayıkların başında 
bulunan kadın, ilkokullarda hoca yardımcısı. 
kamarot: Gemilerde yolcuların işlerine bakan görevli. 
kameti artırmak: Bağırarak konuşmak. 
kâmil: Olgun. 
kanaat getirmek: inanmak, aklı yatmak. 
kasavet: Üzüntü, sıkıntı. 
kati: Kesin. 
kâtip: Sekreter, yazıcı. 
kavil: Söz, sözleşme, anlaşma. 
downloaded from KitabYurdu.org

---

427 
kelime-i teyyibe: (Kelime-i tayyibe) Yatıştırıcı hoş söz. 
kepazelik: Rezalet. 
kerliferli (kelli felli): Kılığı kıyafeti düzgün, olgun ve gösterişli. 
kesb-i şeref etmek: Şeref duymak. 
kibir: Büyüklük, kendini büyük görme. 
koket: (Fr. Coquette) Güzel görünmeye özen gösteren. Zarif 
görünmeye, süslenmeye düşkün. 
kolcubaşı: Bir şeyi korumak için bekleyen görevlilerin başı. 
komünyon: (Fr. Communion) iman birliği. 
kötek: Dayak. 
krep: Çok bükümlü iplikle dokunmuş bir çeşit ince kumaş. 
kurum satmak: Böbürlenmek. 
-L- 
 
laden: Çamdan çıkarılan zift gibi siyah ve kokulu zamk. 
lâhza: Zamanın bölünmeyecek kadar kısa parçası, an. 
lakayt: ilgisiz. 
lâkin: Ama, fakat. 
lândo: Dört tekerlekli, karşılıklı iki oturma sırası bulunan, atlı 
binek arabası. 
lata: Osmanlılar'da ilmiyenin giydiği bir tür üstlük. 
levazım: Gerekli olan şeyler, gereçler. 
levha: Bir yere asılmak için yazılmış yazı. 
leziz: Lezzetli. 
lisan-ı Fransevi: Fransızca. 
-M- 
 
maahaza: Bununla birlikte. 
downloaded from KitabYurdu.org

---

428 
Maarif Nezareti: Millî Eğitim Bakanlığı. 
maarif: Millî Eğitim. 
maateessüf: Ne yazık ki, üzülerek söylüyorum ki. 
mabeyinci: Osmanlı Devleti'nde padişahların dışarıyla olan 
ilişkilerine bakan, buyruklarını ilgililere bildiren, bazı kişilerin 
dileklerini kendisine ileten görevli. 
mağmûm: Tasalı, üzgün. 
mahcup: Utangaç, sıkılgan. 
mahdum: Erkek evlât, oğul. 
mahdut: Az, sınırlı, sayısı belli olan. 
mahfe: Deve, fil gibi hayvanların sırtına konan, üzerinde oturmaya 
yarayan sepet, bir çeşit eyer. 
mahlûk: Yaratık. 
mahmurluk: Uykudan sonra duyulan ağırlık ve sersemlik. 
mahsub: Hesap edilmiş, hesaba geçirilmiş. 
mahsus: (Metinde) Bilerek. 
mahut: Bilinen, adı geçen. 
mahzun: Üzgün, üzüntülü. 
maişet: Geçim, geçinme. 
makale: Bilim, fen konularıyla siyasi, ekonomik ve toplumsal 
konuları açıklayıcı veya yorumlayıcı niteliği olan gazete veya dergi 
yazısı. 
makam-nezaret: Bakanlık nezareti. 
makbul: Beğenilen, hoş karşılanan. 
makbule geçmek: Çok beğenilmek, hoşa gitmek. 
mâlik olmak: Sahip olmak. 
malûm: Bilinen. 
malûmatlı: Bilgili. 
manastır: Kesin kuralları olan, rahip veya rahibelerin dünya ile 
ilgilerini keserek yaşadıkları yapı, keşişhane. 
downloaded from KitabYurdu.org

---

429 
manevi: Görülmeyen, duyularla sezilen. 
maren: (F. Marin) Denizci. 
marifetli: Ustalıklı, hünerli. 
mazari: Dilbilgisinde geniş zaman. 
mazbata: Tutanak. 
mazi: Geçmiş. 
mazlum: Sessiz, uysal ve boynu bükük. 
mecburiyet: Zorunlu olma durumu. 
mecidiye: Eskiden kullanılan ve o zamanın 20 kuruşu değerinde 
olan gümüş sikke 
melâl: Bıkma, usanma. 
melun: Kötü, lanetli. 
memalik: Ülke. 
menazın Manzara. 
menazır-ı tabiiye: Tabiat manzarası. 
mendebur: Sümsük, sünepe, pis, iğrenç. 
menetmek: Yasaklamak. 
meret: inatçı, kaba. 
meşakkat: Güçlü sıkıntı, zorluk. 
meşk: Alışmak ve öğrenmek için yapılan çalışma. 
meşru: Yasal. Yasanın, dinin ve kamu vicdanının doğru bulduğu. 
meşum: Uğursuz, kötü. 
metanet: Metin olma, dayanıklılık. 
methetmek: Övmek. 
metruk: Terk edilmiş. 
meyil: Eğilim. Sevme, gönül verme. 
meyus: Ümitsiz, üzgün. 
meziyet: Yetenek. 
meziyetli: Yetenekli. 
mihmandar: Resmî konukları ağırlamak ve onlara kılavuzluk 
downloaded from KitabYurdu.org

---

430 
etmekle görevlendirilen kimse. 
mihnet: Sıkıntı, zahmet, eziyet. 
mihr: Sevgi. 
miralay: Albay. 
miskin: Çok uyuşuk, zavallı. 
mizaç: Huy, yaradılış. 
mizer: (Fr. Misere) Zavallılık, yoksulluk. 
muahadderat: Örtülü kadınlar, islâm kadınları. 
muallim: Öğretmen. 
muallime: Bayan öğretmen. 
muamelat: Dairelerde evrak üzerinde yapılan işlemler. 
muamele: Davranış. 
muamma: Anlaşılmayan, bilinmeyen şey. 
muavenet: Yardım. 
muavin: Yardımcı, yardım eden. 
muayyen: Belli, kesin olarak belirlenmiş. 
mugayir. Uymaz, aykırı. 
muhabbet: Sevgi. 
muhacir. Göçmen. 
muharebe: Savaşma, iki ordu arasındaki savaş. 
muharrir: Yazar. 
muhasara: Kuşatma, sarma, çevirme. 
muin: Yardım eden, yardımcı. 
mukabele: Karşılık verme, karşılık. 
mukabil: Karşılık, bir şeye karşılık olarak yapılan. 
mukadder: Yazgıda var olan, kaçınılmaz. 
mukaddes: Kutsal. 
mukaşser: Metinde, bir kadın, içi, yüzü, gözü açılmış anlamında 
kullanılmış. 
mukavele: Sözleşme. 
downloaded from KitabYurdu.org

---

431 
muktedir: Bir şeyi yapmaya, başarmaya gücü yeten. 
munîs: Cana yakın, sevimli. 
musaddak: Geçerli olduğu resmî yazı ile bildirilmiş. 
mutaassıp: Bağnaz, tutucu. 
mutasarrıf: Tanzimattan sonra idare bölümlerinde vilayetle kaza 
arasındaki bölümün idare amiri. 
mutat: Alışılan, alışılmış şey. 
muteber Saygın, inanılır. 
muvaffak olmak: Başarmak. 
muvaffakiyet: Başarı. 
muvafık: Uygun. 
muvakkat: Geçici. 
muvazene: Denge. 
muvazzah: Bir görev ve hizmetle yükümlü olan kimse. 
mücedded: Yeni, yenilenmiş. 
müceddet: Yeni, yenilenmiş. 
müdde i umumî: Savcı. 
müdür-i umumi: Genel müdür. 
müebbeden: Ömür boyu. 
mükedder: Üzgün, kederli. 
mülazım: Teğmen. 
münasebet almak: Uygun düşmek. 
münasebetsizlik: Uygun olmayan, yakışıksız davranışlarda 
bulunma, saygısızlık yapma. 
münasip: Uygun, yerinde. 
münhal vukuunda: (Metinde) Boş kadro olduğunda. 
münhal: Boş olan, açık bulunan. 
münhasıran: Yalnız, özellikle. 
münkir: inkâr eden, kabul etmeyen. 
müptedi: Bir şeyi öğrenmeye yeni başlayan. 
downloaded from KitabYurdu.org

---

432 
mürdumgiriz: Çürümüş. Metinde içi geçmiş anlamında kullanılmış. 
mürebbiye: Kendisine bir çocuğun eğitimi ve bakımı verilmiş 
kadın. 
mürüvetsiz: insanlığı olmayan. 
müsamaha: Hoşgörü. 
müstacel: Çabuk yapılması gereken. 
müstahak: Bir kimsenin layık olduğu ödül veya ceza. 
müstakim: Temiz, doğru, namuslu. 
müstebit Zorba, despot. 
müsterih olmak: tçi rahat etmek. 
müsvedde: Yazı taslağı, karalama. 
müşkül mevki: Zor durum. 
müşkül: Zor. 
mütalaa: Okuma, ders çalışma, etüt. 
mütalaahane: Okuma odası. 
müteessir: Üzüntülü. 
müteferrika senetleri: Çeşitli küçük harcamaların para senetleri. 
mütehayyir: Şaşkın, şaşırmış olan. 
mütekaid: Emekli. 
mütemadiyen: Ara vermeden, sürekli olarak. 
müyesser: Kolaylıkla ortaya çıkan, kolaylıkla elde edilen. 
müzahrafat: (Müzahrefat) Parlak boyalar ve süsler. 
müzakere etmek: (Metinde) Öğrencilerin ders hazırlamaları için 
çalışmaları. 
müzakere etmek: Öğrencilerin ders hazırlamaları için çalışmaları. 
müzakkere: (Müzekkere) Bir iş hakkında üst makama sunulan 
yazı. 
müzmin: Uzun süreli.