Reja: Biosfera haqida tushuncha. V. I. Vernadskiylarning fikrlari. Biosfera ta’limoti. Biosfera qatlamlari va chegaralari. Biosferaning ekologik muammolari. Biosfera haqida tushuncha


Boshqacha aytganda, uning nazarida biosfera Yerda hamisha bo‘lgan



Download 0,69 Mb.
bet2/6
Sana03.07.2022
Hajmi0,69 Mb.
#737037
1   2   3   4   5   6
Bog'liq
4 mavzu Biosfera tushunchasi V I Vernadskiy ta’limoti,2021

Boshqacha aytganda, uning nazarida biosfera Yerda hamisha bo‘lgan.

  • Boshqacha aytganda, uning nazarida biosfera Yerda hamisha bo‘lgan.
  • Shunday qilib, olim biosfera deganda Yerning nozik qobig‘ini tushungan. Undagi barcha jarayonlar tirik organizmlarning bevosita ta’sirida kechadi. Biosfera uzoq tarixiy davrlardan boshlab, doimo rivojlanishdadir. U ona sayyoramizdagi hayot qobig‘ini, tirik organizmlarning o‘zaro chambarchas aloqa va munosabatlaridan iborat murakkab ekologik sistemalar majmuini tashkil etadi.

Atmosferada hayotning eng yuqori chegarasi 16-20 km balandlikdagi yupqa ozon qatlami bilan belgilanadi. Okeanlarning ham deyarli barcha qismida hayot mavjuddir. Yerning qattiq qismida hayot 3 km va hatto undan ham chuqurroqqa kirib borgan (neft konlaridagi bakteriyalar).

  • Atmosferada hayotning eng yuqori chegarasi 16-20 km balandlikdagi yupqa ozon qatlami bilan belgilanadi. Okeanlarning ham deyarli barcha qismida hayot mavjuddir. Yerning qattiq qismida hayot 3 km va hatto undan ham chuqurroqqa kirib borgan (neft konlaridagi bakteriyalar).
  • Yer sirtida kimyoviy elementlarning tarqalishini o‘rganish natijalari shuni ko‘rsatadiki, tirik moddalarda mujassamlashmagan birorta element yo‘q.

Vernadskiy ta’riflagan biogeokimyoviy prinsiplar quyidagicha.

  • Vernadskiy ta’riflagan biogeokimyoviy prinsiplar quyidagicha.
  • 1. Biosferada kimyoviy elementlarning biogen migratsiyasi mavjud bo‘lib, u o‘zini maksimal darajada namoyon etishga intiladi. Afsuski, bugungi kunda bu prinsip inson faoliyati doirasi kengayishi tufayli buzilgan.
  • 2. Turlarning evolyusiyasi atomlarning biogen migratsiyasini tobora kuchaytiradi.
  • 3. Tirik modda o‘zini o‘rab turgan atrof-muhit bilan uzluksiz ravishda kimyoviy almashinuvda bo‘ladi.
  • Bu prinsiplar buzilgan holda biosfera faoliyatini ta’minlab turgan kosmik ta’sirlar uni yemiruvchi omilga aylanishi mumkin. Xo‘sh, bu prinsiplardan qanday xulosalar kelib chiqadi?
  • Tabiatdagi har qanday organizm faqat boshqa organizmlar va notirik tabiat bilan doimiy uzviy bog‘liq sharoitidagina mavjud bo‘la oladi; hayot o‘zini butun namoyon bo‘lishi tarzida bizning sayyoramizda katta o‘zgarishlar keltirib chiqargan.

Download 0,69 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish