Referat ishi qabullovchi: ass. Tursınov M

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

---

 

3 

Kirish 

Fan  insonning  ongli  faoliyati  maxsuli  sifatida  qadimgi  Yononistonda  VI-V 

asrlarda  vujudga  keldi.  Juda  ko’p  olimlarning  fikricha  fan  bu  insonning  ongli 

faoliyatidir. Fanning vazifasi esa borliq haqidagi bilimlarni ishlab chiqish va ularni 

nazariy  jihatdan  tartibga  solishdir.  Fanning  asosiy  maqsadi  esa  obektiv  borliqni 

boshqarishni  usullari  va  yo’llarini  ishlab  chiqishdan  iboratdir.  Hozirgi  paytda 

fanlar shartli ravishda uch qismga bo’linadi: 

- tabiiy fanlar; 

- ijtimoiy fanlar; 

- texnika fanlari; 

Tabiiy  fanlarga  matematika,  fizika,  ximiya,  geografiya,  biologiya  va 

geologiya fanlari kiradi. 

Tabiiy fanlar oldida turgan asosiy vazifalardan biri fanlararo ahamiyatga ega 

bo’lgan myammolarni ishlab chiqishdir. 

Hozirgi  paytda  tabiiy  fanlar  sohasidagi  ilmiy-tadqiqot  ishlari  quyidagi 

yo’nalishlarda olib borilmoqda: 

-  Yerning,  biosferaning,  atmosferaning,  Dunyo  okeanining  tuzilishini, 

tarkibini va rivojlanishini o’rganish; 

-  tabyatdan  va  tabiiy  boyliklardan  oqilona  va  to’la  foydalanishning  ilmiy 

asoslarini ishlab chiqish; 

-  tabiiy  hodisa  va  jarayonlarni  sodir  bo’lishini  bashorat  qilish  usullarini 

takomillashtirish; 

- tabyatni muhofaza qilish ishlarini yanada takomillashtirish va rivojlantirish. 

«Umumiy  yer  bilimi»  mamlakatimizda  geografiya  talimining  muhim  asosi 

bo’lib  hisoblanadi.  Geografiya  talimida  tabyatni  qo’riqlash  masalalariga  ko’proq 

ahamiyat berilishi, atrof muhitni muhofaza qilishning xalqaro strategiyasi va BMT 

ning  «Inson  va  muhit»  dasturida  ko’rsatilgan  halqaro  dasturlarining  bajarilishi 

Umumiy yer bilimi fanining mavqeini va obro’sini yanada oshirib yobordi. 

---

 

4 

Hozirgi  davrning  asosiy  hususiyatlaridan  biri  fanning  juda  tez  suratlar  bilan 

rivojlanishidir.  Hech  qachon  hozirgidek  fanga  insoniyat  va  jamiyat  oldida 

bunchalik buyok masuliyat tushmagan edi. 

Jamiyatning rivojlanishini, tabiiy va ijtimoiy hodisalarning boshqarish hamda 

ularni  sodir  bo’lishini  va  oqibatlarini  bashorat  qilishni  faqat  fan  yordamida  hal 

qilish mumkin. 

Fanlarni  uch  guruhga  bo’linishi  shartlidir.  Chunki  ayrim  fanlarning  malum 

bir  tarmog’i  tabiiy  fanlar  tizimiga  kirsa,  boshqa  tarmog’i  ijtimoiy  yoki  texnika 

fanlari tizimiga kiradi. Masalan, geografiya fani tabiiy fanlar tizimiga kiradi, ammo 

iqtisodiy  geografiya  ijtimoiy,  geodeziya  va  kartografiya  esa  texnika  fanlari 

tizimiga kiradi.