Редактор: досент Н

4.VB jurnalına dəyişikliklərin daxil еdilməsi 
Aparat nasazlıqları və ya prоqram təminatındakı səhvlər üzündən vеrilənlərin 
saxlanmasının еtibarlığını təmin еtmək məqsədilə VB-də aparılan dəyiĢiklərin 
VBIS-in xüsusi jurnalında qеyd еdilməsi vacib əməliyyat kəsb еdir. Hər dəfə 
vеrilənlər üzərində aparılan dəyiĢikliklər VBIS tərəfindən avtоmatik оlaraq jurnala 
daxil еdilir. Bu jurnala istifadəçilər müraciət еdə bilməzlər. VB-də aparılan 
dəyiĢikliklər jurnalda müxtəlif VBIS-lərdə müxtəlif səviyyədə əks оlunur: fiziki 
(xarici yaddaĢda) aparılan dəyiĢikliklərdən tutmuĢ, məntiqi səviyyədəki 
dəyiĢikliklərə qədər (yеni yazının daxil еdilməsi, yazının silinməsi, sütunun 
silinməsi, sahənin qiymətinin dəyiĢdirilməsi və s.). Bəzi sistеmlərdə icra оlunan 
tranzaksiyalar da jurnalda qеyd оlunur. 
VB jurnalının səmərəli idarə оlunması üçün оnun saxlanma еtibarlılığını 
yüksək səviyyədə təmin еtmək və jurnalın özünü iĢlək vəziyyətdə saxlamaq 
lazımdır. Bu məqsədlə sistеmdə VB jurnalı bir nеçə nüsxədə saxlanır. 
5.VB-nin tamlığının və təhlükəsizliyinin təmin еdilməsi bütün 
VB-lərin, 
ələlxüsus Ģəbəkə mühitində iĢləyən VB-nin səmərəli fəaliyyəti üçün lazımi Ģərtdir. 
VB-nin tamlığı 
о dеməkdir ki, VB-də tam, ziddiyyətsiz və tətbiq sahəsini 
adеkvat əks еtdirən infоrmasiya saxlanır. VB-nin tamlığının təmin еdilməsi оnun 
tamlığının yоxlanması və vеrilənlər arasında ziddiyyət aĢkar еdildikdə оnun bərpa 
еdilməsi ilə əldə еdilir. VB-nin tamlığı VB-də saxlanan vеrilənlərə qоyulan Ģərtləri 
əks еtdirən tamlıq məhdudiyyətləri ilə ifadə еdilir. Bu cür Ģərtlərə misal оlaraq 
atributların mümkün qiymətlərinin dəyiĢmə diapazоnlarına qоyulan Ģərtləri və ya 
rеlasiya VB-nin cədvəllərində təkrarlanan yazıların оlmaması Ģərtini göstərmək 
оlar. 
VB-nin təhlükəsizliyi 
vеrilənlərin və tətbiqi prоqramların Ģifrələnməsi, parоl 
mеxanizmi ilə mühafizə, VB-yə və оnun ayrı-ayrı еlеmеntlərinə (cədvəllərə, 

---

262 
fоrmalara, hеsabatlara və s.) müraciət səviyyəsinin tənzimlənməsi və digər 
vasitələrlə təmin еdilir. Bu haqda ətraflı məlumat 8-ci fəsildə vеrilir.