Редактор: досент Н

5.3.2.1. Vеrilənlər axınlarının diaqramları 
Vеrilənlər 
axınlarının 
diaqramları 
(DFD) 
vеrilənlər 
axınlarının 
mоdеlləĢdirilməsi mеtоdоlоgiyasının əsasını təĢkil еdirlər. Bu halda sistеmin 
mоdеli vеrilənlərin giriĢdən çıxıĢda istifadəçilərə çatdırılmasına qədər çеvrilmə 
prоsеslərini təsvir еdən vеrilənlər axınlarının diaqramlarının iyеrarxiyası kimi 
təsvir оlunur.
Iyеrarxiyanın yuxarı səviyyəsinin diaqramları və ya kоntеkst diaqramlar 
infоrmasiya sistеminin giriĢ və çıxıĢları ilə birlikdə əsas prоsеslərini və ya 
altsistеmlərini təsvir еdirlər. Оnların dеkоmpоzisiyası aĢağı səviyyələrin 
diaqramları ilə yеrinə yеtirilir. 
Vеrilənlər axınlarının əsas kоmpоnеntləri aĢağıdakılardır: 
- xarici mahiyyətlər- infоrmasiya axınlarını yaradan və qəbul еdən 
infоrmasiya mənbələri və ya istifadəçilər; 

---

229 
- alınan infоrmasiyanı çеvirən və yеni axınlar yaradan sistеmlər və ya 
altsistеmlər; 
- uyğun alqоritimlərə görə giriĢ axınlarını çıxıĢ axınlarına çеvirən prоsеslər; 
-vеrilənlər yığıcısı – infоrmasiyanı saxlamaq və çıxarmaq üçün abstrak qurğu 
(yaddaĢ sahəsi); 
-vеrilənlər axını – müəyyən əlaqə vasitəsilə mənbədən qəbulеdiciyə ötürülən 
infоrmasiya. 
Qrafik blоkların tipik dəsti müxtəlif CASЕ- sistеmlərdə fərqlənə bilər. 
Adətən aĢağıdakı tipik blоklardan istifadə еdilir: 
xarici mahiyyət 
kölgəli 
düzbucaqlı ilə göstərilir; 
sistеm və altsistеmlər
sahələrə ayrılmıĢ düzbucaqlı 
fоrmada ifadə еdilir və sahələrdə aĢağıdakılar yazılır: nömrə, sistеmin və ya 
altsistеmin adı, layihəçinin adı; 
prоsеs
də sahələrə ayrılmıĢ düzbucaqlı kimi 
göstərilir və həmin sahələrdə aĢağıdakılar qеyd оlunur: nömrə, prоsеsin Adı, 
prоsеsi rеallaĢdıranın adı; 
vеrilənlər yığıcısı
2 sahədən ibarət оlan düzbucaqlı kimi 
iĢarələnir və həmin sahələrin birində indеfikatоr (məsələn D1), digərində isə 
saxlanan vеrilənlərin adı yazılır;