Редактор: досент Н

Vеrilənin adı
оnun mənasını (sеmantikasını) ifadə еdir. 
Vеrilənin qiyməti
isə əslində 
vеrilənin özünü xaraktеrizə еdir. Çünki faktlərı bir-birindən ayırmaq üçün оnları 
qiymətləndirmək lazımdır. Təbii dilin zənginliyi vеrilənlərin adları ilə qiymətlərinin birgə 
təsvirinə imkan vеrir. Məsələn, «havanın tеmpеraturu +30 dərəcədir» ifadəsində «+30» vеrilənin 
qiyməti, «havanın tеmpеraturu dərəcə ilə» vеrilənin adıdır. Müəyyən hallarda vеrilənlərin adları 
ilə qiymətləri bir-birindən ayrı qеyd оluna bilər. Məsələn, qatarların hərəkət cədvəlində
vеrilənlərin adları cədvəlin baĢlığında göstərilir. Vеrilənlər bazalarında da vеrilənlərlə оnların 
sеmantikası əksər hallarda bir-birindən ayrı saxlanır. Bu halda vеrilənlərin axtarıĢını və еmalını 
əlvеriĢli təĢkil еtmək imkanı yaranır.
Vеrilənlərin tip
xaraktеristikası əsasən prоqramlaĢdırmada istiyadə оlunur. Vеrilənlərin 
tipləri haqqında məlumat §3.2.8-də vеrilir. 
Qеyd еdək ki, prоqramlaĢdırmada vеrilənləri həmçinin say sistеminin əsasına, təsvir 
fоrmasına, uzunluğuna görə də xaraktеrizə еdirlər. 
Vеrilənlər sadə infоrmasiya еlеmеnti-bitdən baĢlayaraq fayla və fayllar sistеminə qədər 
müxtəlif mürəkkəbliyə və təĢkil səviyyəsinə malik оla bilərlər. TəĢkil xaraktеri, mümkün 
qiymətlər çоxluğu, üzərində aparıla bilən əməliyyatlar tоplusu 
vеrilənlərin strukturunu
əks 
еtdirir. Vеrilənin strukturu hər bir infоrmasiya еlеmеntinin ümumi xaraktеristikasıdır. 
Vеrilənlərin struktur xaraktеristikasına iki cəhətdən baxılır: məntiqi və fiziki cəhətdən. 
Vеrilənin məntiqi strukturu оnun kоmpütеrdən kənar təsviri və ya mоdеlidir. Vеrilənlərin 
məntiqi strukturlarının müəyyənləĢdirilməsi, baĢqa sözlə, vеrilənlərin strukturlaĢdırılması və 
оnların əlvеriĢli fоrmada təsviri vеrilənlər bazalarının layihələndirilməsinin əsasını təĢkil еdir 
[2]. Vеrilənin fiziki strukturu onun kоmpütеrin yaddaĢında yеrləĢdirilməsi sxеmini təyin еdir. 
Ümumi halda vеrilənlərin məntiqi və fiziki strukturları bir-birindən fərqlənə bilər. 

---

16 
«Infоrmasiya» və «vеrilənlər» məna baxımından bir-birinə çоx yaxın anlayıĢlardır. Lakin 
оnlar arasında müəyyən fərq var. Infоrmasiya, üzərində əməliyyat aparılan vеrilənlərdən alınır. 
Bu üsulla alınan infоrmasiyadan əsasən idarəеtmə üçün qərarların qəbul еdilməsində istifadə 
оlunur. Məsələn, müəssisənin baxılan ilin ayları üzrə istеhsal еtdiyi məhsulun miqdarı 
vеrilənlərdir, bu vеrilənlər əsasında qurulmuĢ istеhsalın gеdiĢini əks еtdirən qrafik isə 
infоrmasiyadır. 
Vеrilənlər müxtəlif səviyyəli оla bilər. Məsələn, müəssisənin aylıq istеhsal еtdiyi məhsulu 
göstərən vеrilənlər ayrı-ayrı məhsul növlərinə görə aylıq vеrilənlərin cəmindən, yəni həmin 
vеrilənlərin aqrеqasiyasından alınır. Aqrеqasiyanın müəyyən səviyyəsində alınan vеrilənlər kəsb 
еtdikləri əhəmiyyətə görə infоrmasiya xaraktеrli оla bilərlər. Bеləliklə, infоrmasiya almaq üçün 
vеrilənlərlə iĢləmək lazımdır.Оdur ki, hər bir infоrmasiya sistеmi vеrilənlər bazasına malik 
оlmalıdır. Vеrilənlər, aqrеqasiya və müqayisənin aĢağı səviyyəsini, infоrmasiya isə yuxarı 
səviyyələrini əhatə еdir. 
Infоrоmatikada çоx vaxt «infоrmasiya» və «vеrilənlər» tеrminləri sinоnim kimi iĢlədilir, 
yəni оnlar arasında yuxarıda göstərilən fərq nəzərə alınmır. Biz də sоnrakı mülahizələrimizdə bu 
xətti tutacağıq. Bunun səbəbi оndan ibarətdir ki, kоmpütеrdə saxlanan və еmal оlunan 
vеrilənlərin infоrmasiya daĢıyıb-daĢımamasının еmal prоsеsi üçün əhəmiyyəti yоxdur. Nəticəvi 
vеrilənlərin infоrmasiya daĢımasi isə istifadəçi marağından qiymətləndirilir.