R yunusov, K. Umarov, B. Karimov

Qisqacha tushuntirish:
Mevali daraxtlarga shakl berish. Mevachilikda shox-shab-
balar shartli ravishda tabiiy va sun’iyga bo‘linadi. Tabiiy shox-
shabbalar erkin o‘suvchi daraxtlarda bo‘ladi, ularga bir necha 
tartibda shakl beriladi. Sun’iy shox-shabbalar juda turli-tuman 
va ko‘pincha dekorativ shaklda bo‘ladi, ular maxsus moslama-
lar yordamida tuzi ladi (barpo etiladi). O‘sishi va hosil berishini 
tartibga solish uchun maxsus texnika talab qilinadi. Shakl berish 
asosan mevachilikda qo‘llanadi.
Erkin o‘suvchi shox-shabbalar tana balandligi nisbatan har xil 
– butasimon (tanasining balandligi 50 sm dan kam), past tanali 
(50–70 sm), o‘rtacha tanali (80–100 sm) va baland tanali (150– 
200 sm) bo‘ladi. O‘zbekistonda meva turlarining ko‘pchiligiga 
past tanali qilib shakl beriladi. Chunki bu meva daraxtlarining 
hosilga juda erta kirishini ta’minlaydi, quyosh kuydirishiga, 
shamol va sovuqqa qarshi ularning chidamliligini oshiradi, shu-
ningdek daraxtni parvarish qilishni (butash, zararkunandalarga 
qarshi kurash, hosilini terish ishlarini) osonlashtiradi. 

---

108