R. M. Xudayqulov aloqa yo„llari, undagi xizmat qiluvchi inshootlar

8-Bob. Avtomobil yo„lining rejasi, bo„ylama, ko„ndalang kesimlari va 
yo„l to„shamasi to„g‟risida tushuncha 
 
8.1. Avtomobil yo„llarining tasnifi 
 
Tayanch so„zlari: 
avtomobil yo‘li, yo‘llar tasnifi, yo‘l tarmog’i, avtomobil 
yo‘llariga qo‘yilgan talablar, harakat miqdori, hisobiy tezlik, jihozlash, yo‘l 
elementlari. 
Avtomobil yo„llari SHNQ 2.05.02-2007 “Avtomobil yo„llari” ga asosan xalq 
xo„jaligidagi ma‟muriy ahamiyati va vazifasiga ko„ra hamda texnik toifasiga ko„ra 
tasnifga ega.
Ma‟muriy ahamiyati ko„ra avtomobil yo„llari quyidagilarga bo„linadi: 
1. Xalqaro ahamiyatdagi avtomobil yo„llari;
2. Davlat ahamiyatidagi avtomobil yo„llari;
3. Mahalliy ahamiyatdagi avtomobil yo„llari. 
Xalqaro ahamiyatdagi avtomobil yo„llari, bu Respublikalar markazlarini 
o„zaro bog‟lovchi, shuningdek yirik sanoat markazlari va yirik madaniyat 
markazlarini bog‟lovchi, qo„shni davlatlar bilan transport va sayohat uchun 
bo„ladigan aloqalarni ta‟minlovchi yo„llardir.
Davlat ahamiyatidagi avtomobil yo„llari, bu yo„llar Respublika markazlarini 
aholi 100 mingdan 500 minggacha bo„lgan shaharlar bilan bog‟laydi. 
Mahalliy ahamiyatdagi avtomobil yo„llari, viloyatlar markazlarini, tuman 
markazlarini, aholisi 10 mingdan 50 minggacha bo„lgan qishloq va shaharlar bilan 
umum davlat va respublika ahamiyatidagi yo„llar bilan, o„zaro tuman markazlarini, 
aholi yashaydigan punktlar, qishloq kengashlari joylashgan erlarni, jamoa 
xo„jaliklari idoralarini bog‟laydi. 
Avtomobil yo„llari vazifasiga ko„ra quyidagilarga bo„linadi: 
1.
Shahar va poytaxtlarni bog‟lovchi magistrallar; 
2.
I va II sinf aeroportlariga shaxobcha yo„llari; 

---

67 
3.
Yirik shaharlarni aylanib o„tuvchi xalqa magistarllari; 
4.
Yirik shaharlarga kirib kelish yo„llari; 
5.
Ommaviy dam olish joylariga va tarixiy obida hamda yodgorliklarga 
shaxobcha yo„llari; 
6.
Shaharlar atrofidagi aylanma va xalqa yo„llari; 
7.
Shaharlarga kirish yo„llari; 
8.
III va IV sinf aeroportlariga shaxobcha yo„llari; 
9.
Magistral yo„llar; 
10.
Mahalliy yo„llar.
Avtomobil yo„llari kelajakdagi harakat miqdoriga qarab quyidagi toifalarga 
bo„linadi 8.1-jadval.
8.1-jadval 
Yo„llarning iqtisodiy 
ahamiyati
Yo„l toifasi
Kelajakdagi hisobiy harakat 
miqdori, dona/sut 
Transport 
birligida 
avt/sut 
Engil avtomobilga 
keltirilgan
dona/sut 
Xalqaro va davlat 
ahamiyatidagi yo„llar
Ia (avtomagistral) 
7000 dan 
yuqori 
14000 dan yuqori 
Ib (tezyurar yo„l) 
7000 dan 
yuqori 
14000 dan yuqori 
II 
3000-7000 
6000 - 14000 
III 
1000-3000 
2000 - 6000 
Mahalliy ahamiyatdagi 
yo„llar
IV 
100-1000 
200 - 2000 
V 
100 dan kam 
200 gacha