R. M. Xudayqulov aloqa yo„llari, undagi xizmat qiluvchi inshootlar

6.4. Xo„jalik yo„llari va ularga qo„yilgan talablar 
 
Ichki xo„jalik yo„li - ichki xo„jalik avtomobil yo„li, ijara xo„jaliklari va 
fermer xo„jaliklarining ichki xo„jalik avtomobil yo„llari hisoblanadi. 
Ijara xo„jaliklari va fermer xo„jaliklarining ichki xo„jalik yo„llari - markaziy 
qo„rg‟onni bo„linmalar, chorvachilik majmualari, fermalar, dala shiyponlari, 
mahsulotlarni tayyorlash, saqlash va birlamchi qayta ishlash korxonalari bilan, 
shuningdek bu korxonalarni o„zaro va umum tarmoq bilan bog‟laydi. 
Xo„jalik yo„llarini loyihalashda yuk tashish hajmini aniqlash ikkala harakat 
yo„nalishi bo„yicha harakat miqdorini (kelajakda kuzatiladigan harakat miqdori 
15 yilga) “tig‟iz vaqt”da aniqlash va bunda xo„jaliklarni rivojlanish bosh 
rejalaridan kelib chiqish maqsadga muvofiq bo„ladi. Bunda quyidagilarga e‟tibor 
qaratish lozim:

---

54 
-
har qaysi yo„lga bog‟lanuvchi ishlab chiqarish ob‟ektlari va yuk hosil qiluvchi 
va yuklarni taqsimlovchi maydonlarga; 
-
chorvachilik komplekslari unumdorligi yoki quvvati, parandachilik fabrikalari, 
fermalar, issiqxonalar va boshqa qishloq xo„jaligi ob‟ektlariga; 
-
ishlov beriladigan maydonlar, ekinlarni yaxshilash va qishloq xo„jalik 
hosildorligini oshirish va boshqalarga. 
Xo„jalik yo„llari va uning ba‟zi bir bo„laklari bog‟dorchilik, uzumchilik, 
qishloq xo„jalik ekinlari ekilgan joylardan, qishloq xo„jalik korxonalari va 
tashkilotlari joylashuv o„rinini hisobga olgan holda bo„lishi 6.1-jadvalda 
keltirilgan. 
Xo„jalik yo„llarining elementlari 
6.1- jadval
Xo„jalik yo„llari ahamiyati 
Yuk tashish hisobiy 
hajmi, ming tn netto, 
tig‟iz vaqtlarda 
Yo„l 
toifassi 
Xo„jalik 
markazlarini, 
qishloq 
xo„jalik 
korxonalarini, 
chorvachilik 
komplekslarini, 
fermalarni, 
boshqa 
qishloq 
xo„jalik 
mahsulotlarini 
tayyorlash 
ob‟ektlarini va 
boshqa 
ob‟ektlarni ishlab chiqish bilan 
bog‟lovchi yo„llar. 
10 tn dan ko„p.
10 tn gacha.
I-s 
II-s
Ba‟zi bir alohida qishloq xo„jalik ekinlari yoki 
ularni 
tashkil 
qiluvchilariga 
transport 
xizmatini 
ko„rsatuvchi 
yordamchi 
dala 
yo„llari. 
- 
III-s

---

55 
Xo„jalik yo„llarini ko„ndalang va bo„ylama kesimlari, reja elementlarini 
loyihalash uchun transport vositalari hisobiy tezligi quyidagi 6.2-jadvaldan 
tanlanadi.
6.2- jadval 
Yo„l toifasi 
Hisobiy harakat tezligi, km/soat 
Asosiy 
Yo„l bo„laklarida ruxsat etiladi 
Murakkab 
Juda murakkab 
I-s 
70
60
40
II-c
60
40
30
III-c
40
30
20
I-c va II-s xo„jalik yo„llarida reja va bo„ylama kesim elementlarini 
quyidagicha qabul qilish lozim: 
- bo„ylama qiyalik 40‰ gacha; ko„rish masofasi 175 m dan, qarama 
qarshiga nisbatan 350 m dan kam emas; rejadagi egri radiusi 1500 m; bo„ylama 
kesimdagi egrilik radiusi botiqda 2500 m, qabariqda 5000 m;
I-s va II-s toifali yo„llar uchun joy sharoiti bo„yicha yuqoridagi o„lchamlarni 
qabul qilish iqtisodiy maqsadga muvofiq bo„lmasa, u holda 6.3-jadvaldagi 
keltirilgan ma‟lumotlarni qabul qilishga III-s toifali yo„lga ham ruxsat etiladi.
6.3- jadval.
Reja va bo„ylama kesim o„lchamlari
Hisobiy tezlik km/soat bo„lganda 
o„lchamlar qiymati
70 
60 
40 
30 
20 
Eng katta bo„ylama qiyalik, ‰ 
60 
70 
80 
90 
90 
Hisobiy ko„rish masofasi, yo„l ustki 
yuzasiga nisbatan, m 
100 
75 
50 
40 
25 
Qarshidagi avtomobilga nisbatan, m 
200 
150 
100 
80 
50 
Rejadagi egrining eng kichik 
radiusi, m 
200 
150 
80 
80 
80 
Bo„ylama kesimda, botiq, m 
4000 
2500 
1000 
600 
400 
Qabariq, m 
2500 
2000 
1000 
600 
400 
Botiq murakkab sharoitlarda, m 
800 
600 
300 
200 
100 

---

56 
Tog‟li va tog‟ oldi murakkab joylaridan o„tgan xo„jalik yo„llarida eng katta 
bo„ylama qiyalik 6.3-jadvalda keltirilganidan 20‰ ga oshirishga, juda murakkab 
joylarda 30‰ ga oshirishga, rejadagi egrilik radiusini 15 m ga kamaytirishga 
ruxsat etiladi.
Rejadagi egrilikda o„tuvchi egrilikni I-s va II-s toifali yo„llarda egrilik 
radiusi 500 m dan kam bo„lganda, III-s toifali yo„llarda 300 m dan kam bo„lganda 
loyihalash nazarda tutiladi. 
O„tuvchi egrilikning eng kichik qiymati quyidagi 6.4-jadvalga asosan qabul 
qilinadi:
6.4
-jadval
Rejadagi egrilik 
elementlari 
Rejadagi egrilik elementlari qiymatlari, m 
Radius 
15 30 60 80 100 150 200 250 300 400 500 
O„tuvchi egri uzunligi 20 30 40 45 50 60 70 
80 
70 
60 50 
Xo„jalik yo„llari yo„l poyi va qatnov qismi ko„ndalang kesimi asosiy 
o„lchamlari 6.5-jadval asosida qabul qilinadi:
6.5-jadval 
Ko„ndalang kesim o„lchamlari 
Yo„l toifalari uchun ko„ndalang kesim 
o„lchamlari qiymatlari 
I-c 
II-c 
III-c 
Harakat tasmasi soni 
2 
1 
1 
Harakat tasmasi kengligi, m 
3 
- 
- 
Qatnov qismi kengligi, m 
6 
4,5 
3,5 
Yo„l yoqasi kengligi, m 
Yo„l poyi kengligi, m 
2 
10 
1,75 
8 
1,5 
6,5 
Yo„l yoqasini mustaxkamlash 
kengligi, m 
0,5 
0,75 
0,5 

---

57