Qora qalpoq indd

Ómirlik 
joldası
Esemuratova
N
a
zir
a
Sultanovna
1965
jıl, 
Shımbay rayonı
Nókis qala
lıq
1-
sanlı 
sha
ń
araq poliklinikas
ı
sh
ıpakeri
Qaraqalraqstan 
Respublikası, 
Nókis qalası, 
S.Kamalov 
kóshesi, 8-jay
Q
ı
z
ı
Qaniyazova
Zuxra
Aman
ovna
1991 jıl, 
Nókis qalası
Nókis mámleketlik 
pedagogikalıq institutı
studenti
Qaraqalraqstan 
Respublikası, 
Nókis qalası, 
S.Kamalov 
kóshesi, 8-jay
U
lı
Qaniyazov
Zamir
Aman
ovich
1997 jıl, 
Nókis qalası
Qaraqalpaq
mámleketlik 
universiteti janındaǵı 
akademiyalıq licey 
oqıwshısı
Qaraqalraqstan 
Respublikası, 
Nókis qalası, 
S.Kamalov 
kóshesi, 8-jay
Qay
ı
n
atas
ı
Esemuratov
Sultanbek
Seyilbekovich
1939 jıl, 
S
hımbay rayonı
2000 jılı qaytıs bolǵan 
(Nókis mámleketlik pedagogikalıq 
institutı docenti)
Qay
ı
n
enesi
Pirnazarova
Ma
lik
a 
S
adıqov
na
1945 jıl, 
Shımbay rayonı
Pensiyada 
(Qaraqalpaqstan 
medicina institutı
docenti)
Qaraqalraqstan 
Respublikası, 
Nókis qalası
,
Jaslıq kóshesi, 
12-jay 
Túsindirme:
Z
á
rú
r:
Durıs
:
Nadurıs
:
- tuw
ı
sqanl
ıǵı
,
familiyas
ı
,
atı, 
ákesiniń atı
hám turm
ı
sqa
sh
ıǵı
wdan
ald
ı
n
ǵı 
familiyas
ı 
an
ı
q
kórsetili
wi.
Ulı
Qaniyazov Zamir
Aman
ovich
Balam
Qaniyazov Z
.A
Ómirlik joldası
Esemuratov
a
N
a
zir
a
Sultanovna
Kelinshegim
Esemuratova
N.
-
tu
w
ı
l
ǵan jılı
,
rayon
ı
(qalas
ı
)
an
ı
q
kórsetili
wi. 
1935 jıl,
Qaraqalpaqstan 
Respublikası, 
Nókis qalası
1945 jıl, 
Shımbay rayonı
1935 j.,
QQ Res
.
Nókis
q.
194
5 jıl, 
Qaraqalpaqstan 
Respublikası
-
jumıs ornı 
hám lawazımı 
tolıq 
kórsetiliwi. 
Maǵlıwmatlar 
berilip 
atırǵan 
múddette 
durıslıǵına
itibar qaratıw.
Nókis 
mámleketlik 
pedagogikalıq 
institutı
oqıtıwshısı
Kegeyli 
rayonındaǵı
2-
m
ektep
oq
ıtıwshısı
MTP isshisi
1990 jıl, 
me
ktep
oq
ıws
h
ısı
-
qaytıs 
bolǵan bol
sa
qaytıs bolǵan 
jılı hám
(pensiyada 
bolsa da) 
aldınǵı 
lawazımı
tolıq 
kórsetiliwi 
(«aldınǵı», 
«bolǵan» 
sózlerisiz).
2000 jılı qaytıs 
bolǵan 
(Nókis 
mámleketlik 
pedagogikalıq 
institutı docenti)
Pensiyada 
(mektep
oq
ıtıwshısı
)
qaytıs 
bolǵan
Pensiyada 
(ilg
e
ri 
oq
ıtıws
h
ı
bol
ǵ
an)
-
jasaytuǵın 
jerinde 
wálayat, qala, 
rayon 
sózlerini
ń
atları tolıq
kórsetiliwi.
Qaraqalraqstan 
Respublikası, 
Nókis qalası, 
S.Kamalov 
kóshesi, 8-jay
Qaraqalpaqstan 
Respublikası
,
Kegeyli 
rayonı,Dárwazaqum 
awılı, 
16-uy
Nókis
q.
Oraq b
alǵa
15/14/20
QQ Res
.
Nókis ray
.

---

310
311
HÚJJET ÚSTINDE ISLEW TÁRTIBI
Shólkemge kelgen hújjet hárekette boladı. Bul háreket 
hújjet kelgen yamasa dúzilgen waqıttan baslap, orınlanıwı 
támiyinlenip, papkaǵa jiberiliwi yamasa tapsırılıwına 
shekem bolǵan procesti qamtıp aladı.
Hújjetler aǵımın úsh túrge ajıratıw múmkin:
1. Alınatuǵın hújjetler – basqa shólkemlerden 
keletuǵın hújjetler.
2. Jiberiletuǵın hújjetler – basqa shólkemlerge 
jiberiletuǵın hújjetler.
3. Ishki hújjetler – shólkemniń ishinde dúzilip, basqarıw 
procesinde xızmetkerler tárepinen paydalanılatuǵın 
hújjetler.
Alınatuǵın hújjetler tómendegi proceslerden ótedi:
– qabıl etiw;
– dáslepki kórip shıǵıw;
– dizimge alıw;
– basshı tárepinen kórip shıǵıw;
– orınlaw ushın tapsırıw.
Hújjetlerdi qabıl etiw hám dáslepki islew 
oraylastırılǵan halda jumıslar basqarması, ulıwma bólim, 
diywanxona yamasa xatker tárepinen ámelge asırıladı.
Hújjetler salınǵan konvert yamasa paket alınǵanda 
olar huqıqıy jaqtan qanshelli durıs rásmiylestirilgeni, 
olarǵa qosımshalar bar-joqlıǵı (pútinligi) tekserilip 
kóriledi, soń ashıladı. Hújjetler jetispewshiligi yamasa 
jaramsızlıǵı anıqlanǵanda, eki nusqada akt dúziledi. 
Olardan biri diywanxonada qaladı, ekinshisi hújjet kelgen 
shólkemge jiberiledi. Jiberilip atırǵanda, qaytarılıw 
sebebi kórsetilip, qosımsha xat jazıladı. Aljasıp jiberilgen 
hújjetler, hújjetke birge kelgen konvertti qosımsha etken 
halda, belgilengen jerine jańa konvertlerde jiberiledi 
y
amasa jiberiwshige qaytarıladı. Kelip túsken hújjetler, 
konvertleri jiberiwshiniń mánzilin, hújjettiń jiberilgen 
hám alınǵan waqtın tek ǵana konvert boyınsha anıqlaw 
múmkin bolǵan jaǵdaylarda, joq etilmeydi. «Jeke» grifi 
bolǵan yamasa jámiyetlik shólkemler atına jazılǵan 
hújjetler ashılmay, belgilengen alıwshıǵa beriledi. 
Hújjetler diywanxona dáslepki tekseriwden (kó-
riwden) ótkerilip atırǵanda, tikkeley shólkem baslıǵı 
kóretuǵın hújjetler óz aldına ajıratıladı. Bunday 
hújjetlerge shólkem iskerliginiń tiykarǵı máseleleri 
boyınsha maǵlıwmatları bar hám administraciya qararın 
talap etiwshi hújjetler, atap aytqanda, Ózbekstan 
Respublikası Prezidenti Administraciyası, Qaraqalpaqstan 
Respublikası Joqarǵı Keńesi, Ózbekstan Respublikası 
Ministrler Kabineti, Qaraqalpaqstan Respublikası 
Ministrler Keńesi hám joqarı shólkemlerden alınǵan 
hújjetler kiredi. Qalǵan hújjetler baslıq orınbasarlarına 
olar ortasında wazıypalardıń bólistiriliwine muwapıq 
jiberiledi. Kúndelikli operativ maǵlıwmatlardı óz ishine 
alǵan, tayın bólimge yamasa lawazımlı shaxsqa jiberilgen 
hújjetler administraciyaǵa kórsetilmesten ótkeriliwi de 
múmkin. Bul baslıqtı basqa juwapker orınlawshılar da 
sheshiwi múmkin bolǵan mayda-shúyde jumıslardan azat 
etiw imkaniyatın beredi.
Hújjetlerdi dáslepki kórip shıǵıw hám orınlawshılarǵa 
beriw olardıń kelip túsken kúninde yamasa, jumıs waqtı 
bolmaǵan waqıtta kelip túskende, birinshi jumıs kúninde 
ámelge asırılıwı kerek. Bir neshe strukturalıq bólimler 
tárepinen orınlanatuǵın hújjetler olarǵa náwbet penen 
yamasa bir waqıttıń ózinde nusqalarda beriledi. Hújjettiń 
tiykarı qatnas belgisinde birinshi kórsetilgen orınlawshıǵa 
beriledi. Hújjetlerdi kóbeytiw zárúrligi hám nusqalar sanı 
orınlawdı shólkemlestiriwshi shaxs tárepinen belgilenedi.
Kelgen hújjetti tezlik penen orınlaw zárúrligi 
tuwılǵanda, shólkem baslıǵı kórip shıǵaman degenshe, 
onıń mazmunı menen orınlawshını tanıstırıp shıǵıwǵa 

---

312
313
jol qoyıladı. Ózbekstan Respublikası Prezidenti 
Administraciyası, Qaraqalpaqstan Respublikası Joqarǵı 
Keńesi, Ózbekstan Respublikası Ministrler Kabineti, 
Qaraqalpaqstan Respublikası Ministrler Keńesinen 
alınǵan hújjetler alınǵannan soń bir saat ishinde 
orınlawshılarǵa jetkeriledi.
Jiberiletuǵın hújjetlerdi islew hám jiberiw, ámeldegi 
pochta 
qaǵıydalarına 
muwapıq, 
oraylastırıl ǵan 
halda diywanxona tárepinen orınlanadı. Konvertke
jaylastırıwdan aldın hújjetlerdiń durıs rásmiylestirilgenligi, 
qosımsha nıń bar ekenligi hám pútinligi, nusqalar 
sanınıń alıwshılar sanına muwapıqlıǵı tekseriledi. Tolıq 
rásmiylestirilmegen yamasa nadurıs rásmiylestirilgen 
hújjetler puqta islew ushın orınlawshıǵa qaytarılıwı 
kerek. Buyırtpa xat-xabardı jiberiw dizimi dúziledi, oǵan 
diywanxona xızmetkeri óziniń familiyası hám jiberiw 
sánesin qoyadı. Mashinada oqılatuǵın hújjetlerdi jiberiw 
qosımsha xatı bolǵanda ámelge asırıladı. Qosımsha xat 
nusqası ulıwma tiykarda papkaǵa tigiledi.
Jiberiw ushın tayarlanǵan hújjetler sol kúnniń ózinde 
yamasa kelesi jumıs kúninen keshiktirmesten isleniwi 
hám jiberiliwi kerek. 
Ishki hújjetler strukturalıq bólimlerdegi tiyisli 
juwapker shaxslarǵa dizimge alıwshı dápterine qol 
qoyılǵan halda yamasa dizimge alınǵan formada beriledi.
Shólkem hújjetleri (ayırım strukturalıq bólimler 
hám hújjetler toplamı boyınsha) de tolıq hám tańlap 
esapqa alıp barıladı. Puqaralar usınısları, arzaları hám 
shaǵımları erkin túrde esapqa alınadı. Hújjetler sanın 
esaplap shıǵıwda hárbir nusqa, sonday-aq, kóbeytilgen 
hám kompyuterde jazılǵanları da bir birlik sıpatında 
esaplanadı. Hújjetler aylanısınıń esap-sanaq nátiyjesi 
shólkem baslıǵına óz waqtında jetkerip turıladı. Bul 
hújjetler ústindegi jumıslardı jetilistiriwde ilajlar islep 
shıǵıwǵa járdem beredi.