Qisqa tushuncha. Yevropaga oid holatlar

Qishki davrda avtomobil yo‘llarini saqlashning o‘ziga xos xususiyatlari
Qishki yaxmalak va qor qatlamlarini bartaraf etishning iqtisodiy jihatdan samarali muddatlariga eng katta ta’sir harakatning intensivligi bilan bog’liq bo‘lib, bu ushbu hodisalarni bartaraf etishning direktiv muddatlari uchun talablarni tartibga solish uchun asos bo‘lishi kerak, ya’ni vaqt harakati jadalligi bilan farqlanishi kerak.
Qish mavsumida barcha yo‘llar guruhlarga bo‘linadi: A-butun kenglikdagi toza sirt bilan yo‘llar;
B-yo‘lning butun kengligida toza bo‘lgan yo‘llar; V - yo‘lning toza o‘rtasi bo‘lgan yo‘llar;
G-yo‘lda siqilgan qor bilan qoplangan yo‘llar.
Har bir yo‘lning qishki ta’minot darajasi ko‘rsatkichlariga nisbatan direktiv talablar yo‘l-foydalanish xizmatining qishki yo‘llarni saqlash uchun mashina va uskunalar bilan jihozlanganligini hisobga olgan holda texnik-iqtisodiy hisob- kitoblar asosida o‘rnatilishi kerak. Yo‘llarning davlat ko‘rsatkichlarining ruxsat etilgan qiymatlari jadvalda keltirilgan.
4.1.-jadval Yo‘llarning davlat ko‘rsatkichlarining ruxsat etilgan qiymatlari

Yo‘llar	Harakat jadalli, avt./sutka	YO‘lning tozalangan yuzasining minimal kengligi, m	YO‘lda bo‘sh qor qatlamining maksimal ruxsat etilgan qalinligi, mm	YO‘lda qor qatlamining ruxsat etilgan qalinligi, mm	YO‘l tomonlarida (tuproq qatlamining chetida) siqilgan qor qatlamining ruxsat	Qor tozalash va qishki sirpanchiqni bartaraf etish bo‘yicha ishlarning
Xalqaro avtomobil yo‘llari	3 000 yuqori	Butun kengligi uchun	20	—	50	4
	1000 - 3 000	Bundan	25	—	60	5

		tashqari
	1000 kichik	»	30	50*	70	6
Davlat yo‘llari	3 000 yuqori	»	30	—	60	4
	1000 -3000	»	40	—	70	5
	1000 kichik	»	60	50*	80	6
Mahalliy ahamiyatga ega ruxsat etilgan tanaffus bilan harakatlar	Harakat Tartibsiz	—	—	50	200	24...48

Guetta toza tuz distribyutori joriy etildi, bu sizga "qishki silliqlikni" tezda bartaraf etish imkonini beradi va allaqachon ijobiy natijalarga erishdi. Mintaqadagi yo‘llarning asosiy qismi qishda qor ostida joylashgan. Harakat xavfsizligini ta’minlash uchun ularga qo‘shimcha ravishda 6000 yo‘l belgilari o‘rnatiladi, tishli greyder pichoqlari faol ishlatiladi. Umumiy uzunligi 1050 km bo‘lgan barcha xavfli hududlar 5,0 mm gacha bo‘lgan eng katta zarracha qiymatiga ega bo‘lgan ishqalanish materiallari (domen shlak va tabiiy qum) bilan majburiy ravishda qayta ishlanadi. Ushbu ob’ektlarda Real vaqt rejimida havo harorati, shamol tezligi, muz shakllanishi va yomg’ir yog’ishi haqida ma’lumot dispetcherlik xizmatlarining konsollariga tezda uzatiladigan meteorostlar o‘rnatiladi. Ayrim meteopostlarda veb-kameralar mavjud bo‘lib, ular orqali dispetcher yo‘lning haqiqiy holatini vizual tarzda kuzatishi mumkin. Olingan ma’lumotlarni hisobga olgan holda, "qishki silliqlikni" bartaraf etish yoki xavfli yo‘l sharoitlari paydo bo‘lishiga to‘sqinlik qiluvchi choralar ko‘rilmoqda.

Qor ko‘chkisi va yo‘llarning qor ko‘chishi. Shamol ta’siri ostida qor zarralari qor qoplamining yuzasidan ko‘tariladi va shamol tezligi pasayganda yana saqlanadi. Qor bo‘roni bilan ko‘chirilgan qor zarralari turli shakl va o‘lchamlarga ega 0,01 ...2 mm, lekin zarrachalarning 90% 0,1 o‘lchamiga ega ...0,25 mm. tashiladigan zarrachalarning massasi 0,0001 oralig’ida o‘zgarib turadi ...0,005 g. qor zarralari faqat ma’lum bir balandlikka ko‘tarilishi mumkin-tortish tomi. Katta

og’ir zarralar qor qoplamining yuzasi bo‘ylab keskin ravishda harakatlanadi. Bunday harakatni takrorlash deyiladi. Yumshoq qorning qor ko‘chishi 3 m/s dan ortiq shamol tezligida boshlanadi, kichik qor zarralari 0,02 o‘lchamida...0,5 mm sirt havosi bilan aralashtiriladi va turbulent qor oqimi hosil qiladi. Ushbu oqimdan tushadigan zarralar qor yuzasini yo‘q qiladi, bu esa qor ko‘chkisi oqimining qo‘shimcha oziqlanishiga yordam beradi. Pastki qor bo‘roni bilan qorning katta qismi er sathida 1,5 balandlikda o‘tkaziladi...2,0 m, va taxminan 90% qor 10 balandlikda o‘tkaziladi...20 qarang.
Qor bo‘roni oqimi to‘yingan va to‘yinmagan bo‘lishi mumkin: to‘yingan- shamol oqimi maksimal tashish qobiliyatiga mos keladigan qor miqdorini ko‘targanda; to‘yinmagan-ko‘chma qorning massasi to‘yinganlik chegarasidan kamroq bo‘lsa.
Qor ko‘chkisi-qish davomida yo‘lning bir tomoniga qor yog’adigan qor miqdori. Qor qoplamining hajmi odatda qor tashishning umumiy hajmining faqat bir qismidir.
YO‘llarning qor yog’ishi. Qor yog’ishi ostida ular yo‘llarda qor ko‘chkilari paydo bo‘lishiga ta’sir ko‘rsatadi. Qorning kantitativ xarakteristikasi - bu yo‘l kanvasida to‘plangan qor miqdori, qorning umumiy miqdori, yo‘lga qor yog’ishi bilan bog’liq.
YO‘llarning harakatiga ta’siri. Qish salbiy kuz 0 ° C quyida o‘rtacha kunlik havo harorati o‘tish va ijobiy salbiy dan 0 ° C orqali, uning teskari o‘tish qadar yildan boshlab yil davri o‘z ichiga oladi.
YO‘llarning qishki tarkibi-bu quyidagilarni o‘z ichiga olgan chora-tadbirlar majmuasi: qor ko‘chkilaridan yo‘llarni himoya qilish; qordan yo‘llarni tozalash;
* qishki silliqlikka qarshi kurash; ko‘chkilardan yo‘llarni himoya qilish; muzlarga qarshi kurash.
Yilning qish davri yo‘llarni ishlatish va harakatni tashkil qilishning eng qiyin usuli hisoblanadi. Ushbu davr davomiyligi 20 kundan Janubiy viloyatlarda O‘zbekistonning shimoliy hududlarida 180 kungacha o‘zgarib turadi.
Qish davrining eng xarakterli xususiyati qor va muz qatlamlarining yo‘l yuzasida shakllanishi bo‘lib, bu avtomobilning yo‘l bilan o‘zaro ta’siri sharoitida keskin o‘zgarishlarga olib keladi.

4.1-rasm. Qishki yo‘llarni saqlash darajasining asosiy ko‘rsatkichlari:

B1-qor va muzdan tozalangan yo‘l yuzasi, m ; B-yo‘lning kengligi; hp-yo‘l yuzasida bo‘sh yoki siqilgan qor qatlamining qalinligi; h0-yo‘l tomonidagi qor qatlamining qalinligi; V3-ifloslanish chizig’ining kengligi
Yo‘l harakati xizmati asosiy ko‘rsatkichlari (4.2-rasm) bo‘lgan yo‘llarning qish tarkibining yuqori darajasini ta’minlashi kerak :yo‘lning qor va muz yuzasidan toza kengligi; qor yoki qor bo‘roni boshlanishidan qor tozalash boshlanishigacha va qor ko‘chkisi va qor ko‘chkisi yo‘llari orasidagi tanaffuslarga qadar to‘plangan yo‘l yuzasida bo‘sh qor qatlamining qalinligi; yo‘l va yo‘llardagi siqilgan qor qatlamining qalinligi( qor).
Yo‘llarning harakatga ta’siri soddalashtirilgan shaklda shakllanadigan harakatning asosiy shartlarini tahlil qilishdan tuzilishi mumkin.

bu erda m-massa koeffitsienti, m = 0,5...0,65; ( — koeffistient sstepleniya; f — ^{koeffistient soprotivleniya kacheniyu; i — prodolnыy uklon, %}o

Agar biz m = 0,5 koeffitsientini qabul qilsak, harakatning asosiy sharti quyidagi shaklda shakllantirilishi mumkin: yo‘l bo‘ylab avtomobil harakati faqat debriyaj koeffitsienti 2 marta yo‘l qarshiligining koeffitsientlaridan va
uzunlamasına yamoqdan iborat bo‘lgan yo‘l qarshiligi summasidan yuqori bo‘lganda amalga oshirilishi mumkin.
Qor qatlamining qalinligi, uning fizik-mexanik xususiyatlari, avtomobillarning harakatchanligi va tarkibi va yo‘llarni saqlash darajasiga bog’liq bo‘lgan siqilgan qorning tekisligi qorning tezligi va xavfsizligiga katta ta’sir ko‘rsatadi. Qor bilan qoplangan sirt tekisligi qor qoplamining qalinligi va uning hizalanmasının chuqurligiga qarab keng farq qiladi. Har qanday holatda, qor qatlamining qalinligi tekislik sharoitida 120 mm dan oshmasligi kerak. Qor-muz konlarini shakllantirish manbalari va yo‘llarni qishki saqlash bo‘yicha tadbirlar tizimi.
Yomg’ir qor (qor yog’ishi) - bulutlardan qor yog’ishi va shamol bilan harakatlanmasdan. Shamol tezligida 3 m/s gacha bo‘lgan qor yog’ishi kuzatiladi. qor qatlamining qalinligi bir qorga tushadi, ko‘pincha 1... 5 sm, ba’zan bir qorda 6 qalinligi qatlami hosil bo‘ladi... 15 sm, kamdan - kam hollarda - 16... 35 sm, tog’li hududlarda - 1 m ga qadar, yangi tushgan quruq, bo‘sh qor 0,07 zichligiga ega... 0,12 g / sm3; agar nam yoki nam qor tushsa, uning zichligi 0,2 ga etishi mumkin...0,25 g / sm3.
Qor bo‘roni-shamolda qor yog’ishi, qor balandligi 100 m balandlikda havo qatlamiga o‘tkazilganda, qor bo‘roni-bulutlardan qor tushmasdan ilgari tushgan qor zarralarini uzatish, qor zarralarini 30 santimetrga va aslida qor bo‘roni darajasiga ko‘tarish orqali qor zarralarini ko‘chirish, qor zarralari 10 m balandlikda ko‘tarilganda. umumiy yoki er — xotin, qor bo‘roni-bulutlardan tushgan qor va qorning zarralari bir vaqtning o‘zida Bu yo‘llarning qishki saqlanishi uchun eng noqulay sharoitdir.
Qor ko‘chkisi deb ataladigan qor bo‘roni konlari katta qalinlik va zichlikka ega. Nolinchi belgilar va kichik höyük bo‘lgan joylarda, panik konlarining qalinligi 0,6... 1 M. kichik chuqurliklar to‘liq kiritiladi va chuqur chuqur chuqurliklarda cho‘kindilarning qalinligi 6 m ga etishi mumkin...0,35 g / sm3. Qishki silliqlik yo‘llarda muz, muz va qor shaklida hosil bo‘ladi. Qishki yo‘llarni saqlash bo‘yicha tadbirlar tizimi. Qishki yo‘llarni saqlash bo‘yicha barcha tadbirlar tizimi, bir
tomondan, avtomobillarning harakatlanishi uchun eng yaxshi sharoitlarni ta’minlaydigan tarzda qurilishi kerak, ikkinchidan, qish tarkibini maksimal darajada engillashtirish, tezlashtirish va arzonlashtirish. Ushbu vazifani bajarish uchun qishki parvarish bo‘yicha tadbirlar o‘tkaziladi:

• 
  yo‘lda qor va muz qatlamlarining shakllanishini oldini olish yoki imkon qadar zaiflashtirishga qaratilgan profilaktik chora-tadbirlar; bunday tadbirlar orasida qorning kamayishi-yo‘llarning visibility, kimyoviy piyodalarga chidamli reagentlar bilan qoplamalarni profilaktik davolash va boshqalar kiradi.;
  
• 
  qo‘shni hududdan keladigan qor va muz yo‘llariga kirishni taqiqlovchi himoya vositalari; ular qor ko‘chkisi, qor ko‘chkisi, muz muzidan himoya qilishni o‘z ichiga oladi. Qorlarni himoya qilish sifatining asosiy mezoni yo‘llarda qor yog’adigan qor qatlamlarini to‘liq chiqarib tashlash deb hisoblanishi kerak, shunda qor qor tozalash patrullari uchun faqat qor yog’ishi paytida qorni olib tashlash mumkin;
  

• 
  allaqachon paydo qor va muz konlarini (masalan, qor va muz yo‘l tozalash) olib tashlash, shuningdek, avtomobillar harakati o‘z ta’sirini kamaytirish uchun (yo‘l bilan shina, ogohlik omil oshirish materiallar bilan yo‘l muz sirtini davolash).