Qismidan chetga chiqadi va shtanga Bilan birgalikda siljiydi. Klapan esa prujina

1. Mustaqil osmaning tuzilishi,

ishlashi va qo’llanishi.

Mustakil osmada chap va ung tomondagi gildariklar kuzovga richaklar

yordamida ayrim-ayrim osilgan bo’lib, g’ildiraklar bir-biriga bog’liq bo’lmagan

holda kuzovga nisbatan tik ravishda silkinadi. Bunda bir tomondagi g’ildirakning

silkinishi ikkinchi tomondagi g’ildirakda sezilmaydi. (13.1-chizma, a va b)

---

144

13.1-rasm. Mustakil osma turlari.

a-bir richagli, b-ikki teng richagli.

Mustaqil osma kinematik tuzilishiga qarab bir richagli va ikki teng richagli

bo’ladi.

Bir richagli osmada g’ildirak avtomobilning buylama o’qiga nisbatan

burchak osti silkinadi. Ikki teng richagli osmada g’ildirak avtomobilning bo’ylama

o’qiga nisbatan muvoziy (parallel) tekislikda silkinadi.

Richaglar kuzovga sharnir yordamida biriktirilgan.

Yuklanish avtomobil massasidan kuzov va prujina orqali g’ildirakka utadi.

Avtomobil notekis yo’lda yurganda prujina siqilib g’ildirakdan kuzovga o’tayotgan

turtkilarni yumshatiladi. Prujina kerilganda kuzovni tebratadi va bu tebranishlarni

o’z vaqtida amortizator yordamida so’ndiriladi. Bir richagli osmalar Moskvich va

Jiguli rusumli yengil avtomobillarning oldingi ko’prigiga o’rnatilgan. Ikki teng

richagli osmalar GAZ-24, Volga va GAZ-3109, 3110 rusumli yengil

avtomobillarning oldingi ko’prigiga o’rnatilgan.