Pedagogika kafedrasi o’quv-uslubiy majmua

Tahdid qilish, qo‘rqitish, nafsoniyat va hayotga havf solish;
Psixologik va jismoniy shantaj;
Kinoya, piching qilish, istehzo bilan munosabatda bo‘lish;
Boshqalarga tazyiq o‘tkazish;
Agressiv munosabatga o‘tish va zo‘ravonlik ko‘rsatish;
Kuch ishlatish, qo‘lga erk berish;
O‘z dilisiyohligini o‘zidan zaif odamlarga to‘kish;
Boshqalar haqida bo‘xton gaplar tarqatish, g‘iybat, gap tashuvchilik;
Ranjitish, dilsiyohlik, boshqalar ko‘nglini og‘ritish;
Buyruqbozlik, o‘zini boshliq deb bilish;
Mas’uliyatidagi vazifalarni bajarmaslik;
Mas’uliyatli qarorlar qilishdan cho‘chish.
Shunday qilib, ziddiyatlar yechimida adolatparvarlik mezonlaridan sanalgan - e’tiborni muammoga qarata olish, muammoda shaxslarni ayblamaslik, muammoni aniqlash, muammo mazmunida fikrni jamlash, shaxsga emas, muammoga xujum qilish, o‘zgani tinglashga tayyorlik va faol tinglash malakalarini qo‘llash, birovning his-tuyg‘ulariga e’tiborli bo‘lish, o‘z va’dalari va amallariga mas’uliyatli bo‘lish kabi qoidalariga rioya etish konflikt yechimini qidirish va uni hal etishga yo‘naltirilgan talablardan hisoblanadi. Ana shu talablarga qat’iy bo‘ysunush muammoda har ikki tomonning aziyat chekmasdan, hafa bo‘lmasdan, o‘z insoniy qadriyatlarini saqlagan va o‘zga kishi nafsoniyatiga tegmagan tarzda chiqib ketish, muammoni hal etish imkoniyatini beradi. Konflikt yechimida va bo‘lib o‘tgan voqea tahlilida umr bo‘yi bo‘lib o‘tgan nizolar va ular tarixini emas, balki kelajakda qanday qilib mazkur nizolar va ular tarixisiz yashashni o‘rganish lozim bo‘ladi. Konfliktda ortga, tarixga qarab emas, balki oldinga, istiqbolga qarab yashash lozim bo‘ladi.


Mustahkamlash uchun savollar:

1. Pedagogik konfliktlarni oldini olishda o‘zaro do‘stona munosabatlarga asoslanib hamkorlikda faoliyat ko‘rsatish ko‘nikmalarini shakllantirish muammosi haqida nimalarni bilasiz?

2. Pedagogik hamkorlik bilan bog‘liq bo‘lgan masalalar bilan kimlar shug‘ullanganlar?
3. O‘qituvchilarning hamkorlikka asoslangan ta’lim jarayonini tashkil etishda tayaniladigan tamoyillar va nazariy yondashuvlarni bilishlarini qanday parametrlar yordamida aniqlash mumkin?
4. Erkin fikrlovchi o‘qituvchilar hamkorlikka asoslangan o‘quv-biluv jarayonida qanday vazifalarni bajarishlari kerak?
5. Pedagogik hamkorlikka asoslangan ta’lim jarayonini tashkil etishda qanday tashkiliy shakllar namoyon bo‘ladi?
6. Hamkorlikka asoslangan ta’lim jarayoni qanday o‘ziga xos jihatlarga ega?
7. Sinergetika atamasi qanday ma’noni bildiradi?
8. Bugungi kunda tolerantlik tushunchasi qanday me’yorlarini o‘zida mujassam etadi?
9. Tolerantlikning tarixiy ildizlari haqida so‘zlang.
10. Diniy bag‘rikenglik deganda nimani tushunasiz?
11. Tolerantlikni zamonaviy tushunish va anglash jarayonlari nechanchi asrdan boshlangan?
12. 1995 yili 16 noyabrda Parij shahrida YuNESKO tashkilotining nechanchi Sessiyasida necha dunyo davlatlari ishtirokida qanday “Deklaratsiya” imzolandi?
13. Qaerda 16 noyabrni dunyo miqyosida tolerantlik kuni sifatida nishonlash an’anaga aylandi?
14. Vositachilikni, konfliktlar yechimi nazariyasida nima deb atashadi?
16. Vositachilik yo‘li bilan tarixda qanday konfliktlar o‘z yechimini topgan?
17. Konfiktda «har kim ham g‘olib bo‘la oladi»gan yo‘l yoki usul mavjudmi?