П. С. Султонов, Б. П. Ахмедов олий ўқув юртлари учун дарслик

ТЕКШИРУВ САВОЛЛАРИ
1. Хайвонотлар ҳақида нималарни биласиз?
2. Хайвонотларнинг биосферадаги роли хақида гапириб беринг
3. Хайвонотларнинг инсон учун қандай аҳамиятлари бор?
4. Ўзбекистоннинг хайвонот дунёси ҳақида нималар биласиз?
5. Фойдали хашоратлар хақида нималарни биласиз?
6. Хайвонотларга инсоннинг таъсири ва унинг экологик оқибатларини тушунтириб
беринг
7. Йўқотиб юборилган хайвонлар хақида нима дея оласиз?
8. «+изил китоб»га киритиладиган хайвонларни қандай кўрсаткичлари бўйича
тоифаланади?
9. Хайвонларни қандай йўллар билан муҳофазалаш мумкин?
10. Хайвонларни муҳофазалашда халқаро хамкорликнинг қандай аҳамияти бор?
11. Хайвонларнинг муҳофазалашнинг экологик жихатлари ҳақида нима дея оласиз?
12. Фойдали ва зарарли хайвонлар ҳақида нималарни биласиз?
VI-БОБ
АТРОФ-МУҲИТ МУҲОФАЗАСИНИНГ ТАШКИЛИЙ ВА ХУ+У+ИЙ
АСОСЛАРИ
6.1. АТРОФ-МУҲИТ МУҲОФАЗАСИНИ ТАШКИЛ ЭТИШ.

---

Ўзбекистон Республикаси ўз мустақиллигини эълон қилгунга қадар, табиий, атроф-
муҳитни ҳимоя қилиш ва табиий ресурслардан фойдаланиш бўйича ишлаб чиқилган қонун
ва меъёрий хужжатлар собиқ иттифоқ манфатлари доирасида амал қилинар эди. Атроф-
муҳитни муҳофаза қилиш бўйича бошқарув ва назорат ишлари бир неча ташкилотлар
ваколатига юклатилган бўлиб, табиатни муҳофаза қилиш ташкилотлари бир тизимга
бирлашмаган, аксарият холларда бир-бирлари функцияларини такрорлашар, куч ва
маблағлардан фойдаланиш тарқоқ холда эди. Натижада табиатни муҳофаза қилиш
ишларининг самарадорлиги пасайиб кетди.
Ўзбекистон республикасининг мустақилликка эришиши ва республиканинг
ижтимоий йўналтирилган бозор муносабатларига ўтиши муносабати билан табиий
ресурслардан оқилона фойдаланишни бошқариш тизими ва уни хуқуқий асосларини
кафолатловчи қонунлар ва меъёрлар ҳам тубдан ўзгарди.
Ўзбекистон Республикаси ҳудудида атроф-муҳит муҳофазасини ташкил этиш
Республика вазирлар махкамаси, Республика ва вилоятлардаги табиатни муҳофаза қилиш
Давлат қўмиталари, Давлат бошқарувининг тегишли махаллий органлари томонидан амалга
оширилади. Жумладан, Ўзбекистон Республикаси Вазирлар махкамасининг табиат
муҳофазасини ташкил этишдаги ваколатлари қуйидагилардан иборат:

Табиатни муҳофаза қилишга доир ягона сиёсат юритиш;

Табиий ресурслардан оқилона фойдаланишни тартибга солиш;

Табиий ресурсларни баҳолаш ва республика аҳамиятига молик табиий ресурслар
захираларини тасдиқлаш;

Экологик жихатдан танг вазиятлар, табиий офатлар ва фалокатларни олдини олиш
юзасидан чора-тадбирлар ишлаб чиқиш;

Табиий офатлар ва йирик халокатлар оқибатларини тугатиш чора-тадбирларини
амалга ошириш;

Табиий ресурслардан фойдаланганлик, атроф-муҳитни ифлослантирганлик,
чиқиндилар, зарарли таъсир этувчи моддаларни жойлаштириб ташлаганлик учун хақ
тўлаш тартибини, шунингдек, табиий ресурслардан фойдаланиш, чиқиндиларни
жойлаштириш, чиқиндиларни жойлаштириш лимитларини белгилаш;

Экологиик таълим-тарбия тизимини яратиш ва унинг амал қилишини таъминлаш;

Табиатдан махсус тартибда фойдаланиладиган ҳудудларнинг чегараларини ва
хўжалик фаолияти режимларини тасдиқлаш;

Табиатни муҳофаза қилиш ва табиатдан фойдаланиш соҳасида давлатлараро
муносабатларни ривожлантириш.