O‘zmu xabarlari Вестник нууз acta nuuz

O‘ZBEKISTON MILLIY 
UNIVERSITETI
XABARLARI, 2021, [1/6]
ISSN 2181-7324 
 
FALSAFA 
http://science.nuu.uz/uzmu.php 
Social sciences 

---

O‘zMU xabarlari Вестник НУУз ACTA NUUz
 
FALSAFA 
1/5/1 2021 
- 99 -
Surunkali uyqusizlik, kun va dam olish rejimining 
buzilishi, ovqatlanish xarakteri va ortiqcha axborot yuklamasi 
ruhiy buzilishga olib kelishi mumkin. Ushbu salbiy holatni 
qoplashda to‘g‘ri tashkil etilgan muvozanatli ovqatlanish katta 
ahamiyatga ega. Ko‘pincha talabalar juda tartibsiz 
ovqatlanadilar, yo‘l-yo‘lakay gazaklar, quruq ovqat, kuniga 1-
2 marta, ko‘pchilik oshxona xizmatidan foydalanmaydi. 
Talabalarning ratsionida uglevodlar ustunlik qiladi, chunki 
ular tufayli energiya xarajatlarini to‘ldirish osonroq. 
Mahsulotlarni 
tanlashda 
talabalarning 
cheklangan 
pul 
byudjetini hisobga olish kerak. Talabalarni yetarli miqdordagi 
biologik qimmatbaho oqsillar bilan ta’minlash uchun ularning 
arzon manbalaridan (yog‘siz sut, kam yog‘li kefir va 
boshqalar) foydalanish kerak[3]. 
-Mavzuga oid adabiyotlar tahlili (Literature review). 
Qadim zamonlardayoq inson hayotida ovqatlanishning 
muhimligiga e’tibor qaratishgan. Eramizdan avval V asrda 
yashab o‘tgan Suqrot «Yeyish uchun emas, yashash uchun 
yeyish kerak» deb yozgan. Alloma Abu Ali Ibn Sino 
«Salomatlikni saqlashda ovqatlanish tartibiga rioya qilish 
zarur» deb ta’kidlagan. 
Jahon sog‘liqni saqlash tashkiloti ko‘rsatmalari 
bo‘yicha inson salomatligi 70 % turmush tarzi va 
ovqatlanishga, 15% tibbiyotga bog‘liq ekan. Shundan 
ma’lumki to‘g‘ri ovqatlanish inson hayotida juda muhim. 
Shu sababli, ovqatlanish ratsional bo‘lishi, tanadagi 
barcha fiziologik ehtiyojlarni qondirishi, mehnat qobiliyatini 
oshirishi va turli kasalliklarga qarshiligini oshirishi zarur[1]. 
Ilmiy kuzatishlar shuni ko‘rsatadiki, aksari talabalar 
ovqat ratsionida uglevodlarga boy bo‘lib, bu holat ular 
organizmida oqsillar va vitaminlar yetishmasligiga, buning 
oqibatida immunitet pasayishi va turli kasalliklarga moyillikni 
oshiradi. G. Shayxovaning ovqatlanish gigiyenasi darsligida 
oqsillar, asosan, aminokislotalardan tuzilganligi, ular 20 xil 
ekanligi va ularning 10 xili alishtirib bo‘lmaydigan ekanligi 
ta’kidlanadi. Alishtirib bo‘lmaydigan aminokislotalar, asosan, 
hayvon mahsulotlarida bo‘lib, talabalar ratsionida yetarli 
bo‘lishi ularni salomatligiga, o‘zlashtirishiga bevosita ta’sir 
ko‘rsatadi [3].