O'zbekiston ryespublikasi oliy va o'rta maxsus ta'lim vazirligi

«Nima uchun?» sxemasi 
- muammoning dastlabki 
sababini aniqlash bo'yicha 
bir butun qator qarashlar. 
Tizimli, ijodiy, tahliliy 
mushohada qilish 
ko'nikmalarini rivojlantiradi 
 

---

 
 
 
233 
 
 
“Baliq skeleti” sxemasi 
 
 
 
 
 
 
12 - laboratoriya ishi 
Konstruksion po‟latlarning toblanish chuqurligini uchidan toblash usuli yordamida aniqlash 
 
 
Ishning  maqsadi:  45,  40X,  40XH  po‟latlarini  suvda  va  moyda  sovitganda  toblanish  real  kritik 
diametrini topishni o‟rganish. 
 
Nazariy qism 
 
Po‟latlarning  toblanish  chuqurligi  ma‟lum  chuqurlikkacha  toblanish  qobilyatidir.  Toblanish 
chuqurligi deganda, sirtdan  yarim martensit  zonagacha (50% martensit, 50% troostit) bo‟lgan masofa 
tushuniladi, chunki aynan shu zonada  toblangan po‟latlarning qattiqligi  keskin kamayadi. Po‟latlardagi 
yarim  martensit zonasining qattiqligi, uning tarkibida uglerod  va legirlovchi elementlarning miqdoriga  
bog‟liqdir (12.1-jadval) 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
                             
Sxemani tuzish qoidalari bilan tanishadi. 
«Suyak»  ning  yuqori  qismiga  muammo  ichidagi 
muammo  yoziladi,  pastki  qismiga  esa  –  ushbu 
muammo  ichidagi  muammo  amalda  mavjud 
ekanini tasdiqlovchi faktlar yoziladi 
 
Natijalar taqdimoti 
 
Mini guruhlarga birlashadi, o'z sxemalarini 
taqqoslaydi va ularga qo'shimchalar kiritadi. 
Umumiy sxemaga jamlaydi