O'zbekiston ryespublikasi oliy va o'rta maxsus ta'lim vazirligi

Nazorat uchun savollar: 
1.  Qanday qotishmalarga po‟latlar deyiladi? 
2.  Po‟latlarning qaysi turlarini bilasiz? 
3.  Evtektoidgacha  bo‟lgan  muvozanat  holatidagi  po‟latning  strukturasi  nimadan  iborat?  Evtektoid 
po‟latinikichi? Evtektoiddan keyingi po‟latniki-chi? 
4.  Po‟latning mexaniq xossalariga uglerod qanday ta„sir ko‟rsatadi? 
5.  Po‟lat tarkibidagi uglerod miqdori qanday qilib aniqlanadi?                            
Uglerodli po’latlarning mexaniq xossalari va ishlatilish sohalari                  8.1-jadval 
Po’latning 
markasi 
 
 
Mexaniqaviy xossalar 
Ishlatilishi 
 

В
 
кГк/мм
2
 

эг
 
кГк/мм
2
 
δ,% 
НВ, 
кГк/мм
2
 
10 
36-45 
20 
31 
- 
O‟q,  valik,  shpilka,  gayka,  vtulka, 
truba va b. 
20 
44-54 
25 
25 
- 
25 
48-58 
28 
23 
- 
Uncha  yuk  tushmaydigan  detal-lar: 
valik,  shayba,    o‟q,  mufta,  bolt, 
gayka...  
35 
56-66 
32 
20 
- 
40 
60-72 
34 
19 
187 
Puxtaligi yuqori detallar: shatun, tortqi, 
richag, o‟q, val,... 
50 
68-80 
33 
14 
207 
60 
73-85 
42 
12 
229 
Prokatlash  stanlarining  juvalari,  shtok, 
tros, prujina, ressora,... 
У7 
78-90 
44 
20-22 
229 
У8, У8А 
60 
- 
19-23 
187 
(62)* 
Kerner,  puanson,  matritsa,  metall 
kesuvchi qaychi, ... 

---

 
 
 
202 
У9, У9А 
95-98 
- 
15-16 
192 
  (62)* 
Duradgorlik  asboblari,  tosh  kesish 
zubilolari, kerner, metall keskichlar, ... 
У10, У10А 
60 
- 
23 
197 
  (62)* 
Metall  randalash  keskichi,  metchik, 
plashka, razveriyotka, ... 
У11, У11А 
90-95 
- 
23-24 
207 
  (62)* 
Freza, 
shaber, 
parma, 
metchik, 
plashka, egov, razviyortka, ...  
У12, У12А 
65 
- 
23-24 
207 
(62)* 
У13, У13А 
70-75 
- 
28-36 
 
Nihoyatda 
qattiq 
bo‟lishi 
talab 
etiladigan  asboblar:  parma,  o‟roq, 
shtamp 
 
     62- po’latning suvda toblangandan keyingi qattiqligi,  
 Rokvell bo’yichа (НRС).