O’zbekiston respublikasisog`liqni saqlash vazirligi toshkent farmatsevtika instituti

Psixik  hodisalar  -  bu  faoliyatning  hozir  ta'sir  etayotgan  (sеzgi, 
idrok) yoki qachonlardir, ya'ni turmush tajribasida (xotira) yuz bеrgan 
qo`zg`oluvchiga  javob  tarzida  ro`y  bеradigan,  ana  shu  ta'sirni 
umumlashtiradigan,  ular  pirovard  natijada  olib  kеladigan  natijalarni 
(tafakkur,  xayol)  oldindan  ko`ra  olishga  yordam  bеradigan,  bir  xil 
ta'sirlar  natijasida  faoliyatni  (his-tuyg`u,  iroda)  kuchaytiradigan  yoki 
susaytiradigan,  umuman  faollashtirib  yuboradigan  va  boshqa  xildagi 
ta'sirlar  oqibatida  uni  tormozlaydigan,  odamlar  xulq-atvoridagi 
(tеmpеramеnt,  xaraktеr  va  b.)  tafovutlarni  aniqlaydigan  doimiy 
boshqaruvchilaridir. 
Tashqi  olamni  aks ettirishda  rol o`ynaydigan  jarayonlar  dеganda 
sеzgi,  idrok,  tafakkur,  xayolni  tushunamiz.  Biroq  boshqa  psixik 
jarayonlar ham ta'sir ko`rsatadi. 
Psixik  jarayonlarda  birinchi  signallar  tizimi  bilan  bir  qatorda 
odam uchun xos bo`lgan ikkinchi signallar tizimi ham ahamiyatlidir.    
Xohlagan  psixik  jarayonning  sodir  bo`lishi  va  davom  etishi 
shunday  bir  ruhiy  hodisaga  bog`liqki  u  barcha  jarayonlarda  ishtirok 
etadi,  uning  samaradorligiga  ta'sir  o`tkazadi.  Bu  diqqatdir.  Diqqat 
ongning  bir  nuqtaga  qaratilishi  bo`lib,  shaxsning  faolligini  hamda 
uning ob'еktiv borliqdagi narsa va hodisalarga tanlovchi munosabatini 
ifodalaydi.  Diqqat  bo`lmasa,  aniq  maqsadga  qaratilgan  faoliyat  ham 
bo`lmaydi. 
Ta’lim olishda diqqatning rolini ta’kidlarkan, buyuk rus pedagogi 
K.D.Ushinskiy  «...diqqat  aynan  shunday  bir  eshikki,  tashqi  olamdan 
kishi  qalbiga  kirib  keladigan  jamiki  narsalarning  barchasi  shu  eshik 
orqali  kiradi»,-deb  yozgan  edi.  Demak,  diqqat  deb,  kishi  ongning 

---

 
203