O’zbekiston respublikasining soliq kodeksi I bo’lim. Umumiy qoidalar

464 - modda. Soliq solinadigan baza 

---

422 
 
Soliqqa tortiladigan baza er qa’ridan foydalanuvchi tomonidan mustaqil 
ravishda har bir qazib olingan foydali qazilmaga jumladan, asosiy foydalai 
qazilmani kovlab olish birga chiqadigan foydali komponentlarga nisbatan 
aniqlanadi. 
Agar ushbu moddaning oltinchi qismida boshqacha qoida nazarda tutilmagan 
bo’lsa, kavlab olingan (ajratib olingan) tayyor mahsulot hajmining hisobot davri 
uchun o’rtacha olingan realizatsiya qilish bahosida hisoblab chiqilgan qiymati soliq 
solinadigan bazadir. 
Hisobot davri uchun o’rtacha olingan realizatsiya qilish bahosi har bir kavlab 
olingan (ajratib olingan) tayyor mahsulot bo’yicha alohida, pulda ifodalangan 
realizatsiya qilish hajmlarini (qo’shilgan qiymat solig’i va aktsiz solig’ini chegirgan 
holda) naturada ifodalangan realizatsiya qilish hajmiga bo’lish orqali aniqlanadi. 
Daryo o’zanlari tozalash va qirg’oqlarni mustahkamlash ishlari amalga oshirish 
davomida qazib olingan noruda foydali qazilmalar uchun sotish baholari har yili 
1 martga qadar O’zbekiston Respublikasi Moliya vazirligi tomonidan belgilanadi. 
Hisobot davrida tayyor mahsulot realizatsiya qilinmagan bo’lsa, soliq 
solinadigan baza realizatsiya qilish amalga oshirilgan oxirgi hisobot davrida tayyor 
mahsulotni realizatsiya qilishning o’rtacha olingan bahosidan kelib chiqqan holda 
aniqlanadi. 
Foydali qazilmalar umuman realizatsiya qilinmagan taqdirda, soliq solinadigan 
baza hisobot davrida mazkur foydali qazilmalarni kavlab olishning (ajratib 
olishning) ishlab chiqarish tannarxini 20 foizga oshirgan holda aniqlanadi. Bunda 
soliq to’lovchi realizatsiya qilish amalga oshirilgan o’sha hisobot davrida 
hisoblangan er qa’ridan foydalanganlik uchun soliq summasiga hisobot davrida 
tarkib topgan o’rtacha olingan bahodan kelib chiqqan holda keyingi tuzatishni 
kiritishi shart. 
Qazib olingan foydali qazilmaning bir qismi realizatsiya qilinib, qolgani bir 
qismi boshqa tayyor mahsulotni ishlab chiqarish uchun xom ashyo bo’lgan yoki 
o’zining ishlab chiqarish va xo’jalik ehtiyojlari uchun foydalanilgan hollarda, qazib 
olingan jami foydali qazilma bo’yicha soliq bazasi realizatsiya qilingan foydali 
qazilmaning o’rtacha olingan narxidan kelib chiqib aniqlanadi. 
Foydali qazilma (foydali qazilmaning bir qismi) boshqa tayyor mahsulotni 
ishlab chiqarish uchun xom ashyo bo’lgan yoki tayyor mahsulot (qayta ishlab hosil 
qilingan mahsulot) o’zining ishlab chiqarish yoki xo’jalik ehtiyojlari uchun 
foydalanilgan hollarda bunday mahsulot uchun soliq solinadigan baza kavlab 
olingan (ajratib olingan) foydali qazilmaning ishlab chiqarish tannarxini 20 foizga 
oshirgan holda aniqlanadi.