O’zbеkiston rеspublikasi

G’AZAB

G’azab deb bir kishi ikkinchi ila shiddat va hiddat ila muomala qilishmakni aytilur. G’azab insonga maxsus bir quvvayi murofiadurki, tabiatda mavjud o’lan g’azab tuyg’usi ila boshqalar tarafidan keladurgan zarar va halokatdan o’z nafsini faqat shu soyada saqlar. Lekin g’azabning jabr va zulm tariqi-la ishlatmakdan nihoyatda ehtiyot bo’lmak lozimdur. Nafsning g’ururidan paydo bo’lgan g’azab insonni alamlik azoblarga giriftor qiladur. Chunki bu shiddat va haroratning ta’siri vujuddagi qonni buzub, harakat qildurub, dimog’iga hujum qilub, aqlni parishon qilurda kishining ixtiyorini qo’lidan olur va bu soyada o’zini yoxud boshqa bir kishini hasrat va nadomatga duchor qilur. G’azablik kishilar qancha aql va idrok sohibi bo’lsa ham, g’azab qoni qo’zg’algan zamonida o’zini to’xtatolmas, aql va idrokidan ayrilub, bir yomon ishni qilub qo’yar-da, so’ng’idan pushaymon bo’lur. Suqrot hakim: «G’azabning avvali junun, oxiri nadomatdur» -demish. Imom Shofe’i hazratlari: «Qilich va nayza ila hosil bo’lmagan ko’p ishlar yumshoqlik va muloyimlik ila hosil bo’lur. G’azabning zarari egasiga qaytur», – demishlar. Aflotun:

«Hayajon ila paydo bo’lgan bir hol, albatta, pushay-monlik ila tamom bo’lur. G’azab g’azab qilinuvchidan ko’proq g’azab qiluvchig’a zarar qilur. Aqlni g’azabga soluvchi inson nafsini haroratli o’tga yoqmish o’lur. Nadomatdan avval matonatni ixtiyor qiluvchilar hech bir tahlika va azobga duchor o’lmaslar», – demish.

Siyuti: «G’azab va shiddat vujud iqlimining dahshatli bir ofatidur. Buning daf’i va chorasi topilmasa, u iqlimni xarob qilur. G’azab bir illati muhlikadurki, yagona davosi sabr va tahammuldan iboratdur . Tadovi etilmagan bir maraz insonning hayotini mahv va barbod etar, hazar qilmak lozimdur», – demish.

G’azablik bo’lmag’il, bo’lg’il muloyim, Bo’lursan shod-u xurramlikda doim.

G’azab o’tdur, yoqadur jism-u joning, G’azab barbod etadur xonumoning.

G’azablik o’tni bo’s h suv past qilg’ay, G’azabni jinni yoki mast qilg’ay.