O‘zbеkistоn rеspublikаsi

Lahim o’tish kombaynlari barqarorligi 
Lahim o’tish kombaynlari barqarorligi deyilganda uning kon lahimida ish bajarishi jarayonida 
ishchi organda maksimal kuchlanishlarda belgilangan holatini saqlab qolishi tushuniladi. Lahim 
o’tish kombaynlari barqarorligini hisoblashda uning konstruktiv va rejim parametrlarining, 
kombayn minimal massasining, tayanch bazasi o’lchamlarining, elektr yuritmalar maksimal kuch 
parametrlarining, gidrotsilindrlar h. To’g’ri tanlanganligini tekshirib ko’rish imkoni tug’iladi 
Lahim o’tish kombaynlari barqarorligi ularning barqarorlik koeffitsienti bilan baholanadi: 
(18.5) 
bu yerda
M 
vosst
- kombaynlarni ag’darib yuborishga intiladigan kuchlarni muvozanatlashtiruvchi 
summar moment; 
M
- belgilangan o’qqa nisbatan kombaynni ag’darib yuborishga intiladigan 
kuchlar summar momenti. 
Gusenitsali harakatli uskunali lahim o’tish kombaynlarini bo’ylama va ko’ndalang o’qlar 
bo’yicha barqarorlikka hisoblanadi. Kombaynning eng og’ir ishchi holati tanlanadi. Strelali lahim 
o’tish kombaynlari uchun quyidagi ish variantlari qarab chiqiladi.
18.6.-Rasm. Strelali kombayn bo’ylama barqarorligini hisoblash sxemasi, a-pastga tomon 
kon lahimini o’tish; b-tepaga tomon kon lahimini o’tish. 
Kombayn qiya kon lahimini α burchak ostida past tomon yo’nalishda o’tadi, ishchi organ
ham yuqoridan pastga tomon harakatlanadi. Kombaynni ag’darishga intiluvchi kuchlar momenti 
gusenitsa yuza tekisligi A qirrasiga nisbatan hisoblanadi (2.5.-rasm, 
a) 
va bu holatda kombayn 
bo’ylama barqarorlik koeffitsientini aniqlash uchun barcha kuchlar va kuch yelkalari chizmada 
ko’rsatilgan.

---

99 
(18.6) 
Kombayn qiya kon lahimini α burchak ostida tepa tomon yo’nalishda o’tadi, ishchi organ 
ham yuqoridan pastga tomon harakatlanadi. Kombaynni ag’darishga intiluvchi kuchlar momenti 
gusenitsa yuza tekisligi V qirrasiga nisbatan hisoblanadi (2.5.-rasm, b
) 
va bu holatda kombayn 
barqarorlik koeffitsientini quyidagi ifodadan aniqlanadi. 
(18.7) 
Yuqoridagi usulda kon lahimini o’tishda, ammo ishchi organ old ish joyi tomon burg’ilab – 
botirilib ishlashi holatida barqarorlik koeffitsientini aniqlash 
(18.8) 
Lahim o’tish kombayni gorizontal kon lahimini o’tishida ishchi organ gorizontal holatda o’ng 
yoki chap tomonda ishlab turgan sxemasini ko’riladi. Ishchi organ yuqori tomonga ishchi 
harakatida barqarorlik koeffitsienti A nuqtaga nisbatan (2.6.-rasm, a) aniqlanadi: