O‘zbеkistоn rеspublikаsi

Yuklagichlarda nazariy tortish kuchi 
Yuklagichlarda nazariy tortish kuchi 
T
n
 = N
e max
η
m
[
υ
p
(1-δ
p
)
]
-1
-
gm
p
f
k
bu yerda 
υ
p 
=0,8-1,1zaboyga kirishdagi ishchi tezlik, m/s; 
δ
p
- buksovat qilishning hisobli 
koeffitsienti (0,07 gusenitsalar uchun va 0,2 g’ildiraklar uchun); 
η
m
- transmissiyaning fik (mexanik 
transmissiyalarda 0,85 – 0,88 va gidroiexanik transmissiyalarda 0,6 – 0,75); 
f
k 
- dumalashdan hosil bo’luvchi qarshilik koeffitsienti (gusenitsalarda 0,06 – 0,1, 
g’ildiraklarda0,03 – 0,04); 
-
ilashish og’irligidagi zo’riqma kuchi 
T
n.sts
(kN): 
T
n.sts
= g
m
p
φ, 
bu yerda φ - harakatlantirgichning ilashish koeffitsienti (0,9 – gusenitsalar uchun, 0,6-0,8 
g’ildiraklar uchun); 
-
cho’michni buruvchi gidrotsilindrlar bilan hosil qilinuvchi va uning kesuvchi qirralariga 
beriladigan chuqurga botiruvchi kuch 
R
v
 = (2÷3)Q
n
; 
-
strelani ko’taruvchi gidrotsilindr tomonidan hosil qilinayotgan cho’michning kesuvchi 
qirrasiga berilayotgan ko’taruvchi kuch 
R
p
 = (1,8÷2,3)Q
n
. 
Pnevmog’ildirakli va g’ildirak-relьsli harakatlanish uskunali va mexanizmli cho’michli
yuklash mashinalari uchun yig’ishtirish-yuklash ishlarida hisoblash ishlari va loyihalash 
Pnevmog’ildirakli va g’ildirak-relьsli harakatlanish uskunali va mexanizmli cho’michli
yuklash mashinalari uchun yig’ishtirish-yuklash ishlarida hisoblash ishlarining ikki holatini 
ko’ramiz: birinchisi cho’michning tog’ jinsi to’dasiga botirilishi momenti vaikkinchisi cho’michning 
tog’ jinsi uyumidan chiqishi momenti (11.6.-rasm). Birinchi holatda (11.6.-rasm, a) mashinani 
oldingi o’qqa nisbatan ag’darishga intiluvchi moment dinamik 
kuch bilan aniqlanadi, qayta 
tiklovchi moment esa mashina massasi bilan belgilanadi va ular quyidagi formulalar bilan
bu yerda 
mashina inertsiya kuchi 
-mashina og’irligi;
- 
mashina sekinlashishi;
- 
og’irlik kuchi tezlanishi; 
bu yerda 
kmashina og’irlik markazi koordinatalari. 
Agarda 
shart bajarilsa mashina barqaror ishlashi ta’minlanadi. 

---

56 
11.6-rasm. Pnevmog’ildirakli cho’michli yuklash mashinalari yig’ishtirish-yuklash ishlari 
Ikkinchi holatda (11.6.-rasm, b) cho’michning tog’ jinsi uyumidan chiqishidagi oldingi 
o’qlarga nisbatan momenti cho’michni buradigan ko’taradigan gidrotsilindrlar hosil qiladigan 
kuchlar bilan yengib o’tiladi va quyidagi ifodalar bilan aniqlanadi.
Bu holatda mashinani ag’darishga intiluvchi moment
Qayta tiklovchi moment
bu yerda gde
yig’ishtirsh-yuklash vertikal kuchi;
cho’mich va undagi tog’ jinsining 
birgalikdagi og’irlik kuchi;
ag’darilish nuqtasiga nisbatan kuchlar yelkalari. 
G’ildirak-relьsli yuklash mashinasini cho’michni tog’ jinsi uyumidan ko’tarish jarayonida 
harakat uskunasi bo’ylama o’qi bo’yicha gorizontal tekislikdan maksimal burchakka burilganda va 
yukni ag’darish jarayonida amortizatorga urilganda yon tomonga barqarorlik sharti bo’yicha 
qo’shimcha tekshirish lozim.