O`zbekiston respublikasi oliy va o'rta

Mavzu: Hujayra va to'qima. Moddalar va energiya almashinuvi. Endokrin 

tizim. 

 

REJA: 

 

1. Anatomiya va fiziologiya fanlari to'g risida qisqacha ma'lumot. 

2.  Hujayra va to'qimalar, tuzilishi. turlari va vazifalari. 

3.  Moddalar almashinuvi haqida tushuncha. Oqsillar, yog'lar va uglevodlar 

almashinuvi. 

4. Suv  va tuzlar almashinuvi. Vitaminlar almashinuvi va ularning organizmda  

tutgan o'rni.  

5.  Endokrin  tizimi haqida tushuncha. Garmonlar va ularning ahamiyati. 

     Odam  anatomiyasi  -   odam  organizmi,     organlarning  tuzilishi,  shakli   va 

joylashish   o'rnini o'rganadi "Anatomiya" so'zi yunoncha "anatoma" - kesaman. 

yorib ko'raman degan ma'nolarni anglatadi. Kesish va yorish odam organizmining 

tuzilishini o'rganadigan usullaridan hisoblanadi. Hozirgi anatomiya organlar 

tuzilishini murdani yorib tekshirishdan tashqari odam tirikligida ham 

rentgenografiya,  rentgenoskapiya, ultra tovush (UZI) kabi usullari bilan ham 

o'rganadi.  

     Organizim  va organlarning  hayotiy funksiyalari (vazifalar)ni o'rganadigan fan 

fiziologiya deb ataladi. 

"Fiziologiya"  yunoncha (fizis)- "physis"- tabiat va "logos"-  fan demakdir. 

Fiziologiya anatomiya, gistologiya, embriologiya, biologiya, ximiya va biologiya, 

fizika singari fanlar bilan chambarchas bog’liqdir va hujayralararo moddadan 

o'zini membranasi orqali ajralib turadi. Sitoplazmada muayyan vazifani 

bajaradigan organoidlar bo'ladi. Bularga mitoxondriyalar, ribosomalar. hujayra 

markazi va boshqalar kiradi. Hujayra tarkibida oqsillar, yog'lar, uglevodlar, 

nuklein kislotalar 

SUV 

va anorganik tuzlar bo'ladi. Hujayralarda asosan ikki xil 

nuklein kislota: yadroda dezoksiribonuklein kislola (DNK), yadro va sitoplazmada 

ribonuklein kislota (RNK) uchraydi. 

          Hujayraning yadrosi shar yoki oval shaklida bo'lib, odatda hujayra